C = consonant/medeklinker
V = vocaal/klinker
n = nasalisering van de voorgaande klinker
Niet uitputtend! Er zijn uitzonderingen.
|
OUDGERMAANS |
NEDERLANDS |
||
|
klank |
voorbeelden |
klank |
voorbeelden |
| -abj- | *abjōn, *habjanan | -ebb- | eb (< ebbe), hebben |
| -aCCi-/-aCCj- | *þankjanan, *sandjanan | -eCCe- | denken, zenden |
| -aCi- | *bakiz, *þakinō | -eCe- | beek (< beke), deken |
| -aCj- | *haljō, *satjanan | -eCC- | hel (< helle), zetten |
| -agi- | *dwagilaz | -ei- | dweil |
| -ahj- | *hlahjanan | -ach- | lachen |
| -ai- | *stainaz, *aiþaz | -ee- | steen, eed |
| -aiCi-/-aiCj- | *baitilaz, *gaitiz, *haiþjō | -eiCe- | beitel, geit, heide |
| -aiw- | *aiwō, *snaiwaz | -eeuw- | eeuw, sneeuw |
| -ald-/-alþ- | *aldaz, *walþuz | -oud- | oud, woud |
| -alt- | *maltan, *saltan | -out- | mout, zout |
| -ard- | *bardaz, *harduz | -a(a)rd- | baard, hard |
| -arj- | *harjaz, *warjanan | -eer- | heer ‘leger’, weren |
| -ars- | *barsaz | -a(a)rs- | baars |
| -au- | *raudaz, *hlautaz | -oo- | rood, loot |
| -aw- | *hrawaz, *tawan | -auw-, -ouw- | rauw, touw |
| b- | *bardaz, *blēwaz | b- | baard, blauw |
| -b- | *dūbōn, *gebanan | -v- | duif (< duive), geven |
| Cwō- | *kwō, *swōtiz, *swōganan | -(w)oe- | koe, zoet, zwoegen |
| -ē- | *dēdiz, *mēnō | -aa- | daad, maan |
| -ē2– | *hē2r, *tē2rjanan | -ie- | hier, tieren |
| -eCCi- / -eCCj- | *meldjaz | -iCC- | mild |
| -eCi- | *egilaz | -eCe- | egel |
| -eCj- | *setjanan, *weljō | -iCC- | zitten, wil (< wille) |
| -enC- | *bendanan | -inC- | binden |
| -erd-/-erþ- | *werduz, *herþaz | -a(a)rd- | waard, haard |
| -ern- | *gernō, *kernōn, *kernō, *ernustaz | -a(a)rn-, -ern- | gaarne, karn, kern, ernst |
| -ert- | *stertaz, *hertōn | -a(a)rt- | staart, hart |
| -eu- | *leuþan, *deuzan | -ie- | lied, dier |
| -euC(C)j- | *þeuþjanan | -uiC(C)- | duiden |
| -euri-/-eurj- | *deuriz, *steurjan | -uur- | duur, stuur |
| -ēw- | *blēwaz, *hlēwaz | -auw- | blauw, lauw |
| -ewa-/-ewō- | *knewan | -ie- | knie |
| -ewj- | *hlewjaz | -uw- | luw |
| -eww- | *brewwanan, *hrewwanan | -ouw- | brouwen, rouwen |
| f- | *friþuz, *fuglaz | v- | vrede, vogel |
| -ft- | *after, *luftuz | -cht- | achter, lucht |
| hC- | *hrugjaz, *hlautaz | C- | rug, loot |
| -hs- | *fuhsaz, *wahsanan | -ss- | vos, wassen ‘groeien’ |
| -ht- | *ahtau, *tuhtiz | -cht- | acht, tocht |
| -ī- | *wīsaz, *rīdanan | -ij- | wijs, rijden |
| -iCu-/-iCō | *siduz, *skinō | -eCe- | zede, scheen (< schene) |
| -īr- | *skīriz | -ier- | schier |
| -īw- | *spīwanan, *hīwjanan | -uw- | spuwen, huwen |
| -mb- | *kambaz, *dumbaz | -mm- | kam, dom |
| -ngw- | *sangwaz | -ng- | zang |
| -ō- | *gōdaz, *grōniz | -oe- | goed, groen |
| sk- | *skauniz, *skīnanan | sch- | schoon, schijnen |
| -sk- | *buskan, *waskanan | -ss- | bos, wassen ‘reinigen’ |
| sV- | *sunuz, *siduz | zV- | zoon, zede |
| sw- | *swartaz, *swerdan | zw- | zwart, zwaard |
| -þ- | *þurpan, *leuþan | -d- | dorp, lied |
| -u- | *þurpan, *wulfaz | -o- | dorp, wolf |
| -ū- | *dūbōn, *hūsan | -ui- | duif, huis |
| -uCC(C)i- | *guldīnaz, *kunstiz | -uCC(C)- | gulden, kunst |
| -uCCu- | *luftuz | -uCC- | lucht |
| -uCi- | *tugilaz, *ubilaz, *brukiz | -euCe- | teugel, euvel, breuk (< breuke) |
| -uCj- | *hrugjaz, *kunjan | -uCC- | rug (< rugge), kunne |
| -uld-/-ulþ- | *gulþan | -oud- | goud |
| -ult- | *bultaz, *hultan | -out- | bout, hout |
| -ūr- | *būraz, *skūrō | -uur- | buur, schuur |
| -urd-/-urþ- | *burdan, *wurdan | -o(o)rd- | bord/boord, woord |
| -urn- | *hurnan, *þurnaz, *kurnan | -oorn-/-oren | hoorn, doorn, koren |
| -urt- | *wurtwaluz | -o(o)rt- | wortel |
| -ūw- | *būwanan | -ouw- | bouwen |
| -VhV- | *slahanan | -V(V)- | slaan |
| -z- | *aizō, *deuzan | -r- | eer, dier |
Verwijzingen
INL, Middelnederlandsch Woordenboek, webuitgave
INL, Oudnederlands Woordenboek, webuitgave
INL, Woordenboek der Nederlandsche Taal, webuitgave
Köbler, G., Germanisches Wörterbuch, 3. Auflage (2007)
Orel, V., A Handbook of Germanic Etymology (Leiden, 2003)
Philippa, M., e.a., Etymologisch Woordenboek van het Nederlands, webuitgave
Quak, A. & J.M. van der Horst, Inleiding Oudnederlands (Leuven, 2002)
Ringe, D., From Proto-Indo-European to Proto-Germanic (Oxford, 2006)
Robinson, O. W., Old English and its Closest Relatives (Stanford, 1992)
Schönfeld, M., Historische Grammatica van het Nederlands, 8e druk (Zutphen, 1970)
Taaldacht 