| Kl. | Werkwoord (sterk vervoegd) |
Oorzakelijk werkwoord (zwak vervoegd) |
| I
|
*bijden (beed, beden, gebeden)
‘wachten’ |
beiden (beidde, beidden, gebeidt)
‘doen wachten’ |
| bijten (beet, beten, gebeten) | *beiten (beitte, beitten, gebeit)
‘doen bijten’ |
|
| klijven (kleef, kleven, gekleven)
‘kleven’ |
*kleiven (kleifde, kleifden, gekleifd)
‘doen kleven’ |
|
| lijden (leed, leden, geleden)
‘gaan’ → ‘verdragen’ |
leiden (leidde, leidden, geleid)
‘doen gaan’ |
|
| *lijven (leef, leven, geleven)
‘overblijven’ |
*leiven (leifde, leifden, geleifd) ‘doen overblijven’ → ‘overlaten’ |
|
| *lijzen (lees, lezen, gelezen)
‘weten’ |
leren
‘doen weten’ → ‘onderwijzen’ |
|
| mijden (meed, meden, gemeden) ‘veranderen’ → ‘wijken’ |
*meiden
‘doen veranderen’ → ‘schaden’ |
|
| nijgen (neeg, negen, genegen)
‘buigen’ |
neigen (neigde, neigden, geneigd)
‘doen buigen’ |
|
| nijten (neet, neten, geneten)
‘stoten’ |
*neiten (neitte, neitten, geneit)
‘doen stoten’ |
|
| rijden (reed, reden, gereden) | *reiden (reidde, reidden, gereid)
‘doen rijden’ |
|
| rijten (reet, reten, gereten)
‘scheuren’ |
*reiten (reitte, reitten, gereit)
‘doen scheuren’ |
|
| rijzen (rees, rezen, gerezen) | *reren (reerde, reerden, gereerd)
‘doen rijzen’ |
|
| slijpen (sleep, slepen, geslepen)
‘glijden’ → ‘glad/scherp schuren’ |
slepen (sleepte, sleepten, gesleept)
‘doen glijden’ → ‘voorttrekken’ |
|
| *sprijden (spreed, spreden, gespreden)
‘zich uitstrekken’ |
spreiden (spreidde, spreidden, gespreid)
‘doen uitstrekken’ |
|
| stijgen (steeg, stegen, gestegen) | *steigen (steigde, steigden, gesteigd)
‘doen stijgen’ |
|
| *wijten (weet, weten, geweten)
‘weten’ |
*weiten (weitte, weitten, geweit)
‘doen weten’ |
|
| II
|
*bruiten (broot, broten, gebroten)
‘breken’ |
*broten (brootte, brootten, gebroot)
‘doen breken’ |
| buigen (boog, bogen, gebogen) | bogen (boogde, boogden, geboogd)
‘doen buigen’ |
|
| *dieten (doot, doten, gedoten)
‘luiden’ |
*doten (dootte, dootten, gedoot)
‘doen luiden’ |
|
| *driezen (droor, droren, gedroren)
‘vallen’ |
*droren (droorde, droorden, gedroord)
‘doen vallen’ |
|
| druipen (droop, dropen, gedropen) | *dropen (droopte, droopten, gedroopt)
‘doen druipen’ |
|
| *giezen (goos, gozen, gegozen)
‘uitstromen’ |
*gozen (goosde, goosden, gegoosd)
‘doen uitstromen’ |
|
| kiezen (koos, kozen, gekozen) | *koren (koorde, koorden, gekoord)
‘doen kiezen’ → ‘ervaren, proeven’ |
|
| klieven (kloof, kloven, gekloven)
‘splijten’ |
kloven (kloofde, kloofden, gekloofd)
‘doen splijten’ |
|
| *nieten (noot, noten, genoten)
‘gebruiken’ |
*noten (nootte, nootten, genoot)
‘doen gebruiken’ |
|
| ruiten (root, roten, geroten)
‘bederven’ |
*roten (rootte, rootten, geroot)
‘doen bederven’ |
|
| sluipen (sloop, slopen, geslopen)
‘glijden’ → ‘stil voortgaan’ |
slopen (sloopte, sloopten, gesloopt)
‘doen glijden’ → ‘vernielen’ |
|
| *smieken (smook, smoken, gesmoken)
‘roken’ |
smoken (smookte, smookten, gesmookt)
‘doen roken’ |
|
| stuiven (stoof, stoven, gestoven)
|
*stoven (stoofde, stoofden, gestoofd)
‘doen stuiven’ |
|
| tijgen (toog, togen, togen)
‘trekken’ |
togen (toogde, toogden, getoogd)
‘doen trekken’ |
|
| vliegen (vloog, vlogen, gevlogen)
|
*vlogen (vloogde, vloogden, gevloogd)
‘doen vliegen’ |
|
| vlieten (vloot, vloten, gevloten)
‘drijven’ |
*vloten (vlootte, vloottten, gevloot)
‘doen drijven’ |
|
| *vuien (vooi, vooien, gevuien)
‘vergaan’ |
*vooien (vooide, vooiden, gevooid)
‘doen vergaan’ |
|
| zuigen (zoog, zogen, gezogen) | zogen (zoogde, zoogden, gezoogd)
‘doen zuigen’ |
|
| III | barnen (born, bornen, gebornen)
‘branden’ |
barnen (barnde, barnden, gebarnd)
‘doen branden’ |
| belgen (bolg, bolgen, gebolgen)
‘boos worden’ |
*belgen (belgde, belgden, gebelgd)
‘boos maken’ |
|
| (be)wegen (-woog, -wogen, -wogen) | *weggen (wei, weiden, gewegd)
‘doen bewegen’ |
|
| *darren (dor, dorren, gedorren)
‘drogen’ |
*darren (darde, darden, gedard)
‘doen drogen’ |
|
| *derven (dierf, dierven, gedorven)
‘in gevaar zijn’ |
*derven (derfde, derfden, gederfd)
‘in gevaar brengen’ |
|
| *dimpen (domp, dompen, gedompen)
‘dampen’ |
dempen (dempte, dempten, gedempt)
‘doen dampen’ |
|
| *dingen (dong, dongen, gedongen)
‘kloppen’ |
*dengen (dengde, dengden, gedengd)
‘doen kloppen’ |
|
| dringen (drong, drongen, gedrongen) | *drengen (drengde, drengden, gedrengd)
‘doen dringen’ |
|
| drinken (dronk, dronken, gedronken)
|
drenken (drenkte, drenkten, gedrenkt)
‘doen drinken’ |
|
| *kinnen (kon, konnen, gekonnen)
‘weten’ |
kennen (kende, kenden, gekend)
‘doen weten’ → ‘weten’ |
|
| klimmen (klom, klommen, geklommen)
‘hechten’ → ‘omhoog klauteren’ |
klemmen (klemde, klemden, geklemd)
‘doen hechten’ → ‘knellend drukken’ |
|
| klinken (klonk, klonken, geklonken)
‘zich vastklemmen’ → ‘vastslaan’ |
*klenken (klenkte, klenkten, geklenkt)
‘doen vastklemmen’ |
|
| kringen (krong, krongen, gekrongen)
‘krommen’ → ‘dringen’ |
krengen (krengde, krengden, gekrengd)
‘doen krommen’ → ‘keren’ |
|
| *lessen (los, lossen, gelossen)
‘uitgaan (van vuur)’ |
lessen (leste, lesten, gelest)
‘doen uitgaan (van vuur)’ |
|
| marren (mor, morren, gemorren) ‘stilstaan’ → ‘talmen’ |
*marren (marde, marden, gemard)
‘doen stilstaan’ → ‘hinderen, storen’ |
|
| *ninden (nond, nonden, genond)
‘streven’ |
*nenden (nendde, nendden, genend)
‘doen streven’ → ‘wagen’ |
|
| *rinnen (ron, ronnen, geronnen)
‘rennen’ |
rennen (rende, renden, gerend)
‘doen rennen’ → ‘rennen’ |
|
| schellen (schol, schollen, geschollen)
‘luid klinken’ |
schellen (schelde, schelden, gescheld)
‘luid doen klinken’ |
|
| *slinten (slont, slonten, geslonten)
‘glijden’ |
*slenten (slentte, slentten, geslent)
‘doen glijden’ |
|
| stinken (stonk, stonken, gestonken)
‘spatten’ → ‘onaangenaam geuren’ |
*stenken (stenkte, stenkten, gestenkt)
‘doen spatten’ |
|
| (s)melten ((s)molt, (s)molten, ge(s)molten) | (s)melten ((s)meltte, (s)meltten, ge(s)smelt
‘doen smelten’ |
|
| snerpen (snierp, snierpen, gesnorpen)
‘verschrompelen’ → ‘schril luiden’ |
snerpen (snerpte, snerpten, gesnerpt)
‘doen verschrompelen’ |
|
| springen (sprong, sprongen, gesprongen)
|
sprengen (sprengde, sprengden, gesprengd)
‘doen springen’ |
|
| *sprinten (spront, spronten, gespronten)
‘spurten’ |
*sprenten (sprentte, sprentten, gesprent)
‘doen spurten’ |
|
| tarnen (torn, tornen, getornen)
‘zich scheiden’ |
tornen (tornde, tornden, getornd)
‘doen scheiden’ |
|
| *tinden (tond, tonden, getonden)
‘ontvlammen’ |
*tenden (tendde, tendden, getend)
‘doen ontvlammen’ |
|
| verderven (verdierf, verdierven, verdorven)
‘omkomen’ |
*verderven (verderfde, verderfden, verderfd)
‘doen omkomen’ |
|
| verworden (verwerd, verwerden, verwerden)
‘bederven’ |
*verwerden (verwerdde, verwerdden, verwerd)
‘doen bederven’ |
|
| *welven (wielf, wielven, gewolven)
‘zich welven’ |
welven (welfde, welfden, gewelfd)
‘doen welven’ |
|
| werven (wierf, wierven, geworven)
‘zich draaien’ |
*werven (werfde, werfden, gewerfd)
‘doen draaien’ |
|
| winden (wond, wonden, gewonden)
‘zich keren’ |
wenden (wendde, wendden, gewend)
‘doen keren’ |
|
| wringen (wrong, wrongen, gewrongen)
‘samendraaien’ |
*wrengen (wrengde, wrengden, gewrengd)
‘doen samendraaien’ |
|
| *zinden (zond, zonden, gezonden)
‘reizen’ |
zenden (zendde, zendden, gezend)
‘doen reizen’ |
|
| zinken (zonk, zonken, gezonken)
|
zenken (zenkte, zenkten, gezenkt)
‘doen zinken’ |
|
| zwellen (zwol, zwollen, gezwollen)
|
*zwellen (zwelde, zwelden, gezweld)
‘doen zwellen’ |
|
| *zwelten (zwolt, zwolten, gezwolten)
‘sterven’ |
*zwelten (zweltte, zweltten, gezwelt)
‘doen sterven’ → ‘doden’ |
|
| *zwimmen (zwom, zwommen, gezwommen)
‘zwemmen’ |
zwemmen (zwemde, zwemde, gezwemd)
‘doen zwemmen’ |
|
| *zwingen (zwong, zwongen, gezwongen)
‘zwaaien’ |
zwengen (zwengde, zwengden, gezwengd)
‘doen zwaaien’ |
|
| IV | eten (at, aten, gegeten)
|
etten (ette, etten, geët)
‘doen eten’ |
| (ge)nezen ((ge)nas, (ge)nazen, genezen)
‘herstellen’ |
(ge)neren ((ge)neerde, (ge)neerden, geneerd)
‘doen herstellen’ |
|
| *kweden (kwad, kwaden, gekweden)
‘spreken’ |
*kwedden (kwedde, kwedden, gekwed)
‘doen spreken’ → ‘groeten’ |
|
| kwelen (kwal, kwalen, gekwelen)
‘lijden’ |
kwellen (kwelde, kwelden, gekweld)
‘doen lijden’ |
|
| *leken (lak, laken, geleken)
‘lekken’ |
lekken (lekte, lekten, gelekt)
‘doen lekken’ |
|
| liggen (lag, lagen, gelegen)
|
leggen (legde, legden, gelegd)
‘doen liggen’ |
|
| *reken (rak, raken, gereken)
‘zich strekken’ |
rekken (rekte, rekten, gerekt)
‘doen strekken’ |
|
| *zelen (zal, zalen, gezelen)
‘nemen’ |
*zellen (zelde, zelden, gezeld)
‘doen nemen’ → ‘geven’ |
|
| zitten (zat, zaten, gezeten)
|
zetten (zette, zetten, gezet)
‘doen zitten’ |
|
| *zweven (zwaf, zwaven, gezweven)
‘slapen’ |
*zwebben (zwebde, zwebden, gezwebd)
‘doen slapen’ → ‘doden’ |
|
| V | *teren (toor, toren, getoren)
‘scheuren’ |
teren (teerde, teerden, geteerd) ‘doen scheuren’ → ‘verbruiken’ |
| *treken (trak, traken, getroken)
‘schuiven’ |
trekken (trekte, trekten, getrekt)
‘doen schuiven’ |
|
| VI
|
*agen (ag, agen, gegagen)
‘vrezen’ |
*oegen (oegde, oegden, geoegd)
‘doen vrezen’ |
| lachen (loeg, loegen, gelachen) | *loegen (loegde, loegden, geloegd)
‘doen lachen’ |
|
| varen (voer, voeren, gevaren)
‘gaan’ |
voeren (voerde, voerden, gevoerd)
‘doen gaan’ |
|
| VII | hangen (hing, hingen, gehangen)
|
hengen (hengde, hengden, gehengd)
‘doen hangen’ → ‘dulden’ |
| spannen (spien, spienen, gespannen) ‘zich spannen’ |
*spennen (spende, spenden, gespend)
‘doen spannen’ |
|
| vallen (viel, vielen, gevallen)
|
vellen (velde, velden, geveld)
‘doen vallen’ |
|
| waken (wiek, wieken, gewaken)
|
wekken (wekte, wekten, gewekt)
‘doen waken’ |
|
| *wallen (wiel, wielen, gewallen)
‘koken’ |
wellen (welde, welden, geweld)
‘doen koken’ |
-
Volg
Volgend
Heb je al een WordPress.com-account? Nu inloggen.
Taaldacht 
beste lijstopstellers,
Alweer een zeldzaam stukje taalrijkdom voorgeschoteld.Dank U.
Ik heb het wellicht aan het verkeerde eind maar zou het kunnen dat de stamtijden van
ruiten : root-geroten zijn ipv geroot ?
Verderven heeft dat niet de betekenis van omkopen ipv omkomen ?
O ja, ik heb deze lijst per toeval ontdekt. Waarom staat hij niet bij de algemene opsommingen van lijsten ?
Laat mij U kwedden
Walter
nog een werkwoordpaar dat misschien de moeite is om op te nemen in de lijst :
slinken :minder worden in omvang,vermageren-slenken :doen afnemen, doen vermageren
Walter
Beste Walter,
Deze lijst was ik helemaal vergeten. Ze was/is werk in uitvoering, vandaar dat ik haar nog niet had aangekondigd. En inderdaad, dat moest geroten zijn, bedankt voor de opmerkzaamheid! Slenken is een goede, die zal ik zeker toevoegen voor de uiteindelijke versie.
Voor verderven dacht ik wel echt aan ‘omkomen’ (en ‘doen omkomen’). Hoe kom je precies bij ‘omkopen’?
beste Olivier,
Je had gelijk : de betekenis is omkomen. Ik was te vlug van stapel gelopen. Kan je ook de lijst van de werkwoorden op -eren eraan toevoegen aub? Ik ga daar geregeld bij te rade om zuivere Nederlandse woorden te gebruiken.
Met houde groeten
Walter
ik heb even gekeken over de weeg van mijn Duitse buurman en daar vond ik nog de volgende oorzakelijke werkwoorden, die destijds nog in ons Nederlands opgang maakten :
(ver)zwinden :verdwijnen en (ver)zwenden : doen verdwijnen
kwellen (kwol,gekwollen) :opborrelen -kwellen(zw) :zacht laten koken,doen uitzetten, doen zwellen. In het Duits betekent de zwakke vorm : ‘weken’
schrikken (schrok,geschrokken)-(af)schrikken (zw) doen schrikken. Misschien dat de vorm
schrekken ooit nog heeft bestaan ?
Walter
Mooie stukje. Ik kom op deze pagina omdat ik Swahili doceer en eht Swahili veelvuldig gebruik maakt van “causative verbs”
Dag Olivier,
ik heb de lijst van de oorzakelijke werkwoorden nog eens doorgenomen. Zeer leerrijk.
Waren mijn voorstellen van 23/1/2014 niet van toepassing ?
Hier nog eentje :gevonden bij inl. Leiden (taalbank).Dwengen wordt niet vermeld, maar bij dwingen geven ze ook als uitleg : persen, drukken. En vermits dat in het Duits bestaat, moet dat toch ook in het Nederlands hebben bestaan, denk ik toch.
dwingen : verplichten
dwengen : drukken, persen, nijpen
Engels to twinge
Duits :zwängen persen;drukken (ook fig)
Stel het wel
Walter