A

Aalsmeer → Alsmär

achtersteven → achterstäven

afweer → afwär

alleen → allên

Almere → Almäre

amechtig → amächtig

Amstelveen → Amstelfän

Antwerpen

Arnhem

B

bed → bädd

bede

bedeesd → bedäsd

bedelen

bedremmelen → bedrämmelen

bedstee → bäddstä

bedwelmen → bedwälmen

beek → bäk

beeld → beld, bêld

beeltenis → belteniss, bêlteniss

beemd → bämd

Beemster → Bämster

been → ben

beer → ber

beest → best

beet → bet

begeerte → begerte

begeren

behendig → behändig

beitel

bekend → bekännd

bekennen → bekännen

bekentenis → bekännteniss

beker

bekeren

bel → bell ‘schel, klok’

bel → bäll ‘luchtblaasje’

beledigen

belegen

belenden → beländen

Belg

bellen ‘oproepen’

bellen → bällen ‘blaffen’

belt ‘hoogte’

belt → bält ‘gordel’

bende → bände

beneden

benevens

bengel → bängel

bent

beperken → bepärken

Berend

berg

bergen

berk

berm → bärm

Bernard

berrie → bärrie

bes → bäss

beschermen

besef → besäff

beseffen → besäffen

besmetten

best → bäst ‘minst slecht’

bestel → beställ

bestellen → beställen

bestendig → beständig

beter → bäter

betten → bätten

Betuwe → Bätuwe

beven

bevestigen → befästigen

bezem

bezie → bäzie ‘bes’

bezig

bleek → blek

bles → bläss

brandnetel → brandnätel

brandweer → brandwär

Breda

breed → bred

breedte → bredte

brein → bräin

breken

brengen → brängen

D

de

deeg → deg

deel → del ‘gedeelte’

deel → del ‘houten vloer’

deemster → demster

Deen → Dän

Deens → Däns

deftig → däftig

deken → däken

dekken → däkken

deksel → däkksel

del → dell ‘slons’

del → däll ‘laagte’

delen

Delft

delven

Demer → Dämer

dempen → dämpen

Denemarken → Dänemarken

denken → dänken

den ‘bij, tot de’

den → dänn ‘naaldboom’

dennenboom → dännenbom, dännebom

der ‘van de’

derde

deren → dären ‘leed doen’

derrie → därrie

dertien

derven → därven

des

Deventer → Däventer

deze

Dordrecht

dreg → drägg

dreigen

drek → drekk

drenken → dränken

Drenthe → Drente

drenzen → dränzen

drevel

dweil → dwäil

dwepen → dwäpen

dwerg

E

eb → äbb

echt ‘werkelijk’

echt ‘werkelijkheid’

echt ‘huwelijk’

echter → ächter

Ede

edel → ädel

edelman → ädelmann

edik → ädik

Ee → Ä

eega → ega

eekhoorn → ekorn

Eem → Äm

Eems → Äms

een → en

één → ên

eend → änd

eender → ender, ênder

eens → ens

eer → er ‘achting’

eer → er ‘vroeger’

eerder → erder

eerst → erst

eeuw → ew

effen

Egbert → Äggbert

egel

eigen

einde → äinde

Eindhoven → Äindhoven

eisen

el → äll

Elbe → Älve

elders → älders

elf ‘11’

elf → älf ‘wis wezen’

elft → älft ‘engerling’

elft → älft ‘wisse vis’

elk

elleboog → ällebog

ellende → ällände

ellendig → älländig

els → äls ‘wisse boom’

els → äls ‘priem’

Elst → Älst

emelt → ämelt

Emmeloord → Ämmelord

Emmen → Ämmen

emmer

en → än

end → änd

eng → äng ‘smal, griezelig’

eng → äng ‘bouwland’

engel → ängel

Engeland → Ängeland

Engels → Ängels

Engelsman → Ängelsmann

engerling → ängerling

enk → änk ‘bouwland’

enkel ‘slechts’

enkel → änkel ‘gewricht’

Enkhuizen → Änkhuizen

Enschede → Änschede

ent

enten

enzovoort → än zo ford

Epe → Äpe

er

eren

erfenis → ärfeniss

erg → ärg

ergens

ergeren→ ärgeren

erker → ärker

Ermelo

erve → ärve

erven → ärven

erwt → ärwt

es → äss ‘wisse boom’

es → äss ‘bouwland’

eten

etten → ätten ‘beweiden’

etter

even

ezel → äzel

F

feest → fest

fel → fell

flens → fläns

fles → fläss

Frederik

G

gebed

gebeente → gebente

gebrek

geel → gel

geen → gen

Geert → Gêrt

geest → gest ‘ziel, spook’

geest → gest ‘zandgrond’

geeuwen → gewen

geil

geit

geld

gelden

gemeen → gemen

gemeenschap → gemenschapp

gemeente → gemente

gemelijk → gämelik

Gender → Gänder

gene ‘die’

Genk → Gänk

Gent → Gänt

Gerard

gerecht ‘rechtbank’

gerecht ‘etensgang’

gereed → gered

gereedschap → geredschapp

gerei

gerst

Gert

gerven → gärwen

geschenk → geschänk

gesel

gesprek → gespräkk

gestel → geställ

Gete → Gäte

gevel

geven

geweer → gewär

geweld → gewäld

geweldig → gewäldig

gewelf → gewälf

gewest → gewäst

gezegd → gezäggd

gezel → gezäll

gezellig → gezällig

gezelschap → gezällschapp

gezet → gezätt

Grebbe → Gräbbe

grendel → grändel

grenen → gränen

grens

gretig → grätig

H

Haarlem

hebben → häbben

hecht → hächt

hechten → hächten

heden

heeft → häft

heel → hel

heelal → helall

heem → hem

heen → hen

heer → her ‘voornaam man’

heer → här ‘leger’

Heerenveen → Herenfän

Heerlen → Härlen

heerschap → herschapp

heerschare → härschare

heersen → hersen

hees → hes

heester → hester

heet → het, hêt

heffen → häffen

heft → häft

heg → hägg

hei

-heid

heide

heil

heilig

heimelijk

Hein

heinde → häinde

hek → häkk

hekel → häkel ‘vlaskam’

heks → häks

heksenketel → häksenkätel, häksekätel

hel → hell ‘schel’

hel → häll ‘onderwereld’

held → häld

helder

helemaal → helemal

helen ‘genezen’

helen ‘verbergen’

helendal → heländall

helft → hälft

hellebaard → hellebard

hellen → hällen

helleveeg → hällefeg

helling → hälling

helm ‘hoofddeksel’

helm ‘stok’

helpen

hels → hälls

hem

hemd → hämd

hemel

hen ‘hun’

hen → hänn ‘kip’

hendel → händel

Hendrik

Hene → Häne

Henegouwen → Hänegawen

hengel → hängel

Hengelo → Hängelo

hengst → hängst

Henk

Herbert → Härbert

herder

Hereweg → Häreweg

Herman → Härmann

herfst → härfst

herrie → härrie

hersenen

hert

hertog → härtog

heten

hevel → hävel

hevig → hävig

herstel → herställ

herstellen → herställen

het

hetze → hätse

hofstede → hofstäde

Hoogeveen → Hogefän

I

inheems → inhems

inwendig → inwändig

J

jegens → jägens

Jeker

K

keel → kel

keen → ken

keer → ker

keet → ket

kegel → kägel

kei → käi

keilen → käilen

kelder

kelk

Kempen → Kämpen

kempen → kämpen

kemphaan → kämphan

kenmerk → kännmärk

kennen → kännen

kennis → känniss

kenteken → kännteken

keper → käper

kerel

keren ‘wenden’

keren → kären ‘vegen’

kermen → kärmen

kern

kers

kerst

kerven

ketel → kätel

keten → käten

ketting → kätting

kever

klederdracht

kleding

kleed → kled

Kleef → Klef

klef → kleff

klei

klein

klem → klämm

klemmen → klämmen

klep → kläpp

klepel → kläpel

kleren

kleven

knecht

kneden

knellen

knetteren → knätteren

knevel → knävel

kreeft → kräft

kreek → krek

kreet → kret

krekel

kreng

krengen → krängen

krenken → kränken

krent

kween → kwen

kwelder

kwellen ‘zwellen’

kwellen → kwällen ‘leed doen’

L

lebberen → läbberen

leden ‘meer dan één lid’

leder

ledig

leed → led

leeg→ leg

leek → lek

leemte → lämte

leen → len

leer → ler ‘stof uit dierenhuid’

leer → ler ‘onderricht’

leest → lest

leeuw → lew

leger

leggen → läggen

leiden

Lek → Läkk

lek → lekk

lekken → läkken

lekker

lelijk → lelik

lende → lände

lenen

lengte → längte

lenig

lens

lente → länte

lepel → läpel

leren ‘van leder’

leren ‘les geven of nemen’

les → läss

lest → läst ‘laatst’

letsel → lättsel

letten → lätten

letter

leven

lever

lezen

M

Mechelen → Mächelen

mede ‘honingwijn’

mede ‘samen’

mede → mäde ‘meekrap’

mee → me, mê

meekrap → mäkrapp

meel → mel

meer → mer ‘in hogere mate’

meer → mär ‘gewaterte’

meers → märs ‘beemd’

mees → mes

meest → mest

meeuw → mew

meid → mäid

Meindert → Mäindert

Meinoud → Mäinoud

melde → mälde

melden

melk

melken

men → männ

menen

mengen → mängen

menig → mänig

mennen → männen

mens → männs

Meppel → Mäppel

merg → märg

merk → märk

merken → märken

merrie → märrie

Merwede → Märwede

mes → mäss

messing → mässing

mest

mesten ‘met mest bestrooien’

mesten → mästen ‘vet maken’

met → med (eig. verkorting van mede)

meteen → metên, medên

meten

meter

metgezel → medgezäll

metworst → mätworst

N

nachtmerrie → nachtmärrie

neb → näbb

neder

Nederland

nee → ne

neef → nef

neen → nen

neer → ner

neet → net

neg → nägg

negen

neigen

nek → nekk

nemen

nerf ‘vaatbundel’

nerf → närw ‘oneffenheid in leer’

nering → näring

nes → näss

nest

nestel → nästel

net → nett ‘keurig’

net → nätt ‘strikwerk’

Nete

netel → nätel

netelig

netwerk → nättwerk

nevel

neven

Nijmegen → Nijmägen

noodweer → nodwer ‘hevig onweer’

noodweer → nodwär ‘noodverdediging’

O

omheinen → omhäinen

omhelzen → omhälzen

omtrent → omtränd

ongeveer → ongefär

ontberen

Ostende → Ostände

overeen → overên

overhevelen → overhävelen

overweldigen → overwäldigen

P

peen → pen

peer → per

pees → pes

pegel → pägel

peil → päil

pen → penn

penning → pänning

perk → pärk

persen

pest

pet → pett

pleidooi

pleiten

plengen → plängen

plenzen → plänzen

pletten → plätten

pret → prätt

Purmerend → Purmeränd

R

recht

redden → rädden

rede ‘ankerplaats’

rede → räde ‘denkvermogen’

reden ‘gereed maken’

reden → räden ‘oorzaak’

ree → re, rê

reeks → räks

Reest → Rest, Rêst

reet → ret

regel

regelen

regen

reilen

Reinder → Räinder

Reindert → Räindert

Reinoud → Räinoud

rekel → räkel

rek → räkk

rekenen

Rekere

rekken → räkken

rem → rämm

remmen → rämmen

rennen → rännen

rente

reppen → räppen

rest

S

schedel

scheef → schef

scheel → schel

scheen → schen

scheerling → schärling

scheermes → schermäss

scheet → schet

scheg → schägg

schel → schell

schelf

schelp

schemer

schenden → schänden

schenken → schänken

schennis → schänniss

schepen ‘meer dan één schip’

schepen → schäpen ‘wethouder’

scheppen → schäppen ‘maken’

scheppen → schäppen ‘putten’

Schelde → Schälde

schelden

schepel → schäpel

scheren ‘langs de huid afsnijden’

scheren → schären ‘ordenen, spannen’

scherf

schering → schäring

scherm

scherp → schärp

scherpen → schärpen

scheten

schreef → schref

schreeuw → schrew

slecht

slede

slee → sle, slê

slempen → slämpen

slenk → slänk

slenteren → slänteren

slet → slätt

smeden

smeken

smelten

smet → smett

snede

snee → sne, snê

snees → snes

sneeuw → snew

snel → snell

snerpen → snärpen

specht

speeksel → speksel

speen → spen

speer → sper

spek → spekk

spel (mits mv. spelen)

speld

spellen

spelling

sperren → spärren

spetter → spätter

spreeuw → sprew

sprei

spreiden

spreken

stede → städe

steden → städen

stee → stä

steeds → städs

steeg → steg

steel → stel

steen → sten

steevast → stäfast

stek → stekk

steiger

steil

stekel

steken

stekker

stel → ställ

stelen

stellen → ställen

stelling → ställing

stelpen

stelsel → ställsel

stelt

stem → stämm

stemmen → stämmen

stempel → stämpel

stengel → stängel

step → stäpp

steppe

ster → sterr

sterk → stärk

sterken → stärken

sterrenstelsel → sterrenställsel

sterven

stevel

steven → stäven

stevenen → stävenen

streek → strek

streep → strep

strekken → sträkken

strelen → strälen

stremmen → strämmen

streng → sträng ‘bars’

streng → sträng ‘bundel’

streven

T

teder

teef → tef

teek → tek

teelt → telt

teen → ten

teer → ter ‘pek’

teer → ter ‘broos’

tegen → tägen

teken

tekenen

telen

telg

tellen → tällen

temmen → tämmen

tempel

ten

tengel → tängel

tent

tentoonstelling → tentonställing

tepel

ter

teren ‘met teer bestrijken’

teren → tären ‘verbruiken’

tergen → tärgen

tering → täring

test

thee → te, tê

trede

treden

tree → tre, trê

treffen

trekken

twee → twe, twê

Twente

U

uitheems → uithems

uitwendig → uitwändig

Utrecht

V

Vecht → Fecht (Overijssel)

Vecht → Fecht (Utrecht)

vechten → fechten

veder → feder

vee → fe, fê

veel → fel

veen → fän

Veendam → Fändamm

Veenendaal → Fänendal

veer → fer ‘vleugelhaar’

veer → fär ‘pont’

veertien → fertien

veertig → fertig

vegen → fegen

veilen → feilen

veilig → feilig

vel → fell

veld → feld

velg → felg

vellen → fällen ‘doen vallen’

Veluwe → Feluwe

ven → fänn

vendel → fändel

Venlo → Fännlo

Venray → Fännrode

vent → fänt

ver → ferr

verbreiden → ferbreiden

verdelgen → ferdelgen

veren → feren

verf → färw

vergen → fergen

vergeten → fergeten

verkeer → ferker

verkennen → ferkännen

verkeren → ferkeren

verlengen → ferlängen

vermenigvuldigen → fermänigfuldigen

vermetel → fermetel

verpletteren → ferplätteren

vers → fers

versperren → ferspärren

versterken → ferstärken

verstrengelen → fersträngelen

vertellen → fertällen

verteren → fertären

vervelen → ferfelen

vervellen → ferfellen

verven → färwen

verweer → ferwär

verwelken → ferwelken

verweren → ferwären ‘verdedigen’

verweren → ferweren ‘tanen door het weer’

vestigen → fästigen

vesting → fästing

vet → fett

vete → fete

veter → feter

vetmesten → fettmästen

vezel → fezel, fäzel

vlecht → flecht

vlechten → flechten

vlees → fles

vlegel → flägel

vleien → fleien

vlek → flekk

voorspellen → forspellen

voorstel → forställ

voorstellen → forställen

voorstelling → forställing

voorsteven → forstäven

voorzetsel → forzättsel

vrede → frede

vreemd → främd

vrees → fres

vrezen → frezen

W

wanneer → wannêr

waterkers

we ‘wij’

web → wäbb

wedde → wädde

wedden → wädden

weddenschap → wäddenschapp

weder ‘opnieuw’

weder ‘luchtgesteldheid’

weder ‘gesneden ram’

wedijver → wäddijver

wedstrijd → wäddstrijd

weduwe

wee → we, wê

week → wek ‘zeven dagen’

week → wek ‘zwak, zacht’

weelde → welde, wêlde

weer → wer ‘opnieuw’

weer → wer ‘luchtgesteldheid’

weer → wer ‘gesneden ram’

weer → wär ‘plek voor visvangst’

weer → wär ‘verdediging’

weerbaar → wärbar

weerloos → wärlos

weerstand → wärstand

weerwolf → werwolf

wees → wes ‘ouderloos kind’

wees → wes ‘doe zijn’

weg

wegen

wei

weide

weids

weigeren

weit

wekken → wäkken

wel ‘goed’

wel → wäll ‘bron’

welken

welkom

wellen ‘opborrelen’

wellen → wällen ‘laten koken’

welp

welven → wälven

wenden → wänden

wenen

wenken → wänken

wen → wänn ‘uitwas’

wennen → wännen

wentelen → wäntelen

wereld → weräld

weren → wären

werk

werken

Werner → Wärner

werpen

wervel

werven

west

wet → wett

weten

wetenschap → wetenschapp

wetering → wätering

wetten → wätten ‘scherpen’

weven

wezel

wezen ‘ouderloze kinderen’

wezen ‘zijn’

wijsgeer → wijsger

wreed → wred

wreken

wrevel → frävel

Z

ze ‘zij’

zede

zee → ze, zê

zeef → zef

zeemeermin → zêmerminn

zeen → zen

zeep → zep

zege

zegen

zegge → zägge

zeggen → zäggen

zei → zäi

zeiden → zäiden

zeiken

zeil

zeker

zelden

zeldzaam → zeldzam

zelf

zenden → zänden

zender → zänder

zengen → zängen

zenken → zänken

Zenne → Zänne

zenuw

zes → zess

zestien → zesstien

zestig → zesstig

zetel

zetten → zätten

zeven ‘7’

zeven ‘met een zeef zuiveren’

zeveren

Zierikzee → Zieriks Ä

Zoetermeer → Zoetermär

Zutphen → Zudfänn

zwelgen

zwelten

zwemmen → zwämmen

zwendel

zwengel → zwängel

zwenken → zwänken

zweren ‘etteren’

zweren → zwären ‘een eed afleggen’

zwerm → zwärm

zwermen → zwärmen