Leenwoorden
ablatief (m.) 1 zesde naamval, afnemer (m.)
ablaut (o.) 1 afluid (o.)
abonnee (m./v.) 1 ingetekende (m./v.; -n)
abonnement (o.) 1 intekening (v.; -en)
abonneren 1 intekenen
absurd (bn.) 1 ongerijmd (-er, meest -e)
accent (o.) 1 klem, nadruk (m.) 2 tongval (m.; -len) 3 leesteken (o.; -s)
accentueren 1 beklemmen, benadrukken
acceptabel (bn.) 1 aanvaardbaar, aannemelijk
acceptatie (v.) 1 aanvaarding, aanneming
accepteren 1 aanvaarden, aannemen
accessoire (v.) 1 toebehoren (o.; -s)
accordeon (o./m.) 1 balgharp (v.; -en)
accu (m.) 1 stroomvat (o.; -en)
accusatief (m.) 1 vierde naamval, aanklager (m.)
acteren 1 schouwspelen, spelen
acteur (m.) 1 schouwspeler, speler (m.; -s)
actie (v.) 1 werking (v.; -en), handeling (v.; -en) 2 vaart (v.; g.mv.) 3 beweging (v.) 4 betoging (v.; -en)
actief (bn.) 1 werkzaam 2 dienstdoend 3 beweeglijk 4 (taalkundig) bedrijvend
actrice (v.) 1 schouwspeelster, speelster (v.; -s)
actualiteit (v.) 1 huidigheid (v.; -heden)
actueel (bn.) 1 huidig
advies (o.) 1 raad (m.), raadgeving (v.; -en), aanraden (o.; -s)
adviseren 1 raadgeven, aanraden
adviseur (m.) 1 raadgever (m.; -s)
advocaat (m.) 1 dingman (m.; -lui of -lieden)
advocate (v.) 1 dingvrouw (v.; -lui of -lieden)
aforisme (o.) 1 zinspreuk (v.; -en)
agenda (v.) 1 dagwijzer (m.; -s) 2 spreeklijst (v.; -en)
agent (m.) 1 diender (m.; -s) 2 doender (m.; -s)
allochtoon (m.) 1 uitheemse (m.; -n)
allochtoon (bn.) 1 uitheems
anlaut (o.) 1 aanluid (o.)
anoniem (bn.) 1 naamloos
antoniem (o.) 1 tegenwoord (o.; -en)
apparaat (o.) 1 toestel (o.; -len)
architect (m.) 1 bouwheer (m.; -heren)
architectonisch (bn.) 1 bouwkunstelijk
architectuur (v.) 1 bouwkunst (v.; -en)
arts (m.) 1 laak (m.; laken) [= Deens læge]
auslaut (o.) 1 uitluid (o.)
auto (m.) 1 wagen (v.; -s)
autochtoon (m.) 1 inheemse (m.; -n)
autochtoon (bn.) 1 inheems
baby (m./v.) 1 boreling (m./v.; -en), kindje (o.; -s)
biologie (v.) 1 levenskunde (v.)
biologisch (bn.) 1 levenskundig
bioloog (m.) 1 levenskundige (m.; -n)
bont (bn.) 1 vei (-er, -st)
boter (v.) 1 ank (m.)
computer (m.) 1 taluw, talwe (v.; -(e)n) [= IJslands tölva, ~ getal, tellen, taal], rekenaar (m.; -s)
contact (o.) 1 voeling (v.; g.mv.) 2 aanraking (v.; g.mv.) 3 startslot (o.; -en)
creatie (v.) 1 schepping (v.; -en)
creatief (bn.) 1 scheps (-er, -t), schepzaam (-zamer, -st)
datief (m.) 1 derde naamval, gever (m.)
diploma (o.) 1 oorkonde (v.; -n of -s) 2 kundebewijs (o.; -bewijzen), slaagbewijs (o.; -bewijzen)
dokter (m.) 1 laak (m.; laken) [= Deens læge]
domein (o.) 1 vroon (o.; vronen) [~ vrouw]
dubbel (bn.) 1 twijn [~ twee], tweevoudig
echo (m.) 1 galm (m.; -en)
elektriciteit (v.) 1 stroom (m.; g.mv.)
elektrisch (bn.) 1 strooms
emigrant (m.) 1 uitwijker (m.; -s), uitwijkeling (m.; -en)
emigratie (m.) 1 uitwijking (v.)
emigreren 1 uitwijken
etymologie (v.) 1 wortelkunde (v.) 2 wortelduiding (v.; -en)
etymologisch (bn.) 1 wortelkundig
etymoloog (m.) 1 wortelkundige (m.; -n)
fakkel (v.) 1 blassem (v.; -s), kien (m.; -en)
familie (v.) 1 (in nauwe zin) gezin (o.; -nen), huws (o.; -en) [~ huwen, huwelijk] 2 (in ruime zin) sibbe (v.; -n), geslacht (o.; -en), huws (o.; -en) [~ huwen, huwelijk] 3 (in het algemeen) (bloed)verwanten, sibben, magen, gadelingen, nissen
fantasie (v.) 1 verbeeldingskracht (v.), voorstellingsvermogen (o.) 2 verbeelding (v.) 3 droombeeld (o.; -en), hersenschim (v.; -men)
fantastisch (bn.) 1 onwerkelijk, verzonnen 2 verbeeldend 3 uitstekend, geweldig
film (m.) 1 velm (m.; -en) [= Engels film, ~ vel]
fluit (v.) 1 zwegel (v.; -s)
fluiten 1 zwegelen (zwegelde, heeft gezwegeld)
fruit (o.) 1 ooft (o.; g.mv.), wassem (m.)
garage (v.) 1 wagenstalling (v.; -en), stalling (v.; -en) 2 wagenmaker (m.; -s), wagenbedrijf (o.; -bedrijven)
genitief (m.) 1 tweede naamval, baarder (m.)
geologie (v.) 1 aardkorstkunde (v.)
geologisch (bn.) 1 aardkorstkundig
geoloog (m.) 1 aardkorstkundige (m.; -n)
helikopter (m.) 1 zwenter (m.; -s) [~ zwaaien, wentelen], wentelwiek (v.; -en), hefschroefvliegtuig (o.; -en)
hyperniem (o.) 1 overwoord (o.; -en)
hypocriet (m.) 1 huichelaar (m.; -s), schijnheilige (m.; -n)
hypocriet (bn.) 1 huichelachtig, schijnheilig
hypocrisie (v.) 1 huicheling (v.), schijnheiligheid (v.)
hyponiem (o.) 1 onderwoord (o.; -en)
immigrant (m.) 1 inwijker (m.; -s), inwijkeling (m.; -en)
immigratie (v.) 1 inwijking (v.)
immigreren 1 inwijken
inkt (m.) 1 blak (m.)
instituut (o.) 1 instelling (v.; -en) 2 genootschap (o.; -pen) 3 afdeling (v.; -en)
internet (o.) 1 ondernet (o.)
journaal (o.) 1 dagboek (o.; -en) 2 nieuws (o.; g.mv.), dagnieuws (o.; g.mv.), dagschouw (v.; -en) [= Duits Tagesschau]
journalist (m.) 1 verslaggever (m.; -s)
journalistiek (v.) 1 verslaggeving (v.)
jus (m.) 1 vleesnat (o.; g.mv.), brod (o.; g.mv.) [= Engels broth] 2 sap (o.; -pen)
kaas (m.) 1 joest (m.; -en) [= Noors ost]
kleur (v.) 1 (algemeen) varuw, varwe (v.; -(e)n) [~ verf] 2 (vooral m.b.t. het gelaat) huw (o.; -en), bluw (o.; -en), leet, lete (m.; leten)
koloniaal (bn.) 1 landnaams
kolonie (v.) 1 landneming (v.; -en)
kolonisatie (v.) 1 landname (v.)
koloniseren 1 landnemen
kolonist (m./v.) 1 landnemer (m./v.; -s)
kopen 1 beugen (bocht, gebocht) [= Engels buy], aanschaffen
kort (bn.) 1 schort (-er, -st) [= Engels short, ~ scheren], scham (-mer, -st)
krant (v.) 1 nieuwsblad (o.; -en), tijding (v.; -en)
kwart (o.) 1 verrel (o.; -s) [~ vier]
letter (v.) 1 boekstaaf (v.; -staven)
letterlijk (bn.) 1 boekstaaflijk, staaflijk
lynx (m.) 1 los (m.; -sen) [= Duits Luchs]
machine (v.) 1 dreen (m.; drenen) [~ dreunen, dar]
maliënkolder (m.) 1 ringhemd (o.; -en), beurne (v.; -n) [= Duits brünne, ~ borst]
masker (o.) 1 grijm (m.; -en)
migrant (m.) 1 omwijker (m.; -s), omwijkeling (m.; -en)
migratie (v.) 1 omwijking (v.)
migreren 1 omwijken
mijl (v.) 1 rast (v.; -en) [~ rust]
militair (m.) 1 krijgsman (m.; -lui of -lieden), heerling (m.; -en) [~ heer(schare)]
militair (bn.) 1 krijgs-
motor (m.) 1 (toestel) dreivel (m.; -s) [~ (aan)drijven] 2 (voertuig) razer (m.; -s)
mysterie (o.) 1 (hogere waarheid) geruin (o.; -en) 2 raadsel (o.; -s of -en)
mysterieus (bn.) 1 geheimzinnig (-er, -st), raadselachtig (-er, -st)
natuur (v.) 1 aard (m.), geaardheid (v.) 2 wild (o.; g.mv.)
natuurkunde (v.) 1 wildkunde (v.)
natuurkundig (bn.) 1 wildkundig
natuurkundige (m.) 1 wildkundige (m.)
natuurlijk (bn.) 1 aardelijk (-er, -st) 2 wildzaam (-zamer, -st) 3 vanzelfsprekend (-er, -st)
neutraal (bn.) 1 onzijdig, zijdeloos, zijloos
nominatief (m.) 1 eerste naamval, noemer (m.)
offer (o.) 1 bloester (o.; -s), honsel (o.; -s)
offeren 1 bloeten (bliet, gebloeten)
oranje (bn.) 1 logen (-er, -st) [~ loog ‘vlam’]
paard (o.) 1 ros (o.; -sen), maar (m.; maren) [in maarschalk], ie (m.; -ën), wig (o.; -gen) [~ weg]
paars (bn.) 1 bazuw (-er, -st) [~ bes]
palm (m.) 1 (van de hand) volm (v.; -en)
pap (v.) 1 brij (m.; -en)
pasen (m.) 1 ooster (o.) [= Engels easter, Duits Ostern]
passief (bn.) 1 lijdend, lijdelijk 2 lijdzaam (-zamer, -st) 3 (taalkundig) lijdend
pauze (v.) 1 wijl (v.; -en)
pauzeren 1 wijlen
pijl (m.) 1 aruw, arwe (v.; -(e)n) [= Engels arrow], schicht (m.; -en)
plaats (v.) 1 plek (v.; -ken), loeg (o.; -en) [= Gronings loug], stouw (v.; -en), stoe (v.; -ien)
pols (m.) 1 warst, wrist (v.; -en) [= Engels wrist]
poort (v.) 1 door (o.; doren) [= Duits Tor]
precies (bn.) 1 nauwkeurig (-er, -st) 2 genauw [= Duits genau]
precisie (v.) 1 nauwkeurigheid (v.), genauwheid (v.)
prins (m.) 1 bouder (m.; -s)
printer (m.) 1 afdrukker (m.; -s)
procent (o.) 1 honderdste (o.; -n), hundel (o.; -s) [~ honderd]
procentueel (bn.) 1 hundelijk
psychologie (v.) 1 zielkunde (v.)
psychologisch (bn.) 1 zielkundig
psycholoog (m.) 1 zielkundige (m.; -n)
pupil (m./v.) 1 beschermeling (m./v.; -en), mundel (m./v.; -s) 2 oogappel (m.; -s), zie (v.; -ën)
quiz (m.) 1 raadspel (o.; -en)
regie (v.) 1 spelsturing (v.) 2 sturing (v.)
regisseur (m.) 1 spelstuurder (m.; -s)
reputatie (v.) 1 luimond (m.)
restaurant (o.) 1 eethuis (o.; -huizen)
rivier (v.) 1 rinne (v.; -n of -s) [~ rennen, geronnen], stroom (m.; stromen), vliet (m.; -en)
rond (bn.) 1 trind, trond (-er, -st) [~ omtrent]
soldaat (m.) 1 krijgsman (m.; -lui of -lieden), heerling (m.; -en) [~ heer(schare)]
synoniem (o.) 1 evenwoord (o.; -en)
synoniem (bn.) 1 evenwoords, evenwoordelijk, gelijkbetekenend
tafel (v.) 1 berd (o.; -en) [~ bord], bied (m.; -en) [~ bieden]
tekst (m.) 1 laas (v.; lazen) [~ lezen]
tekstueel (bn.) 1 lazelijk 2 woordelijk
telefoon (m.) 1 verrespreker (m.; -s), stemwerper (m.; -s)
televisie (v.) 1 verrezier (m.; -en), beeldwerper (m.; -s)
tempel (m.) 1 aal (m.; alen), wij (o.; -en) [~ (in)wijden, wierook]
tint (v.) 1 huw (o.; -en)
toorts (v.) 1 blassem (v.; -s), kien (m.; -en)
tortel (m.) 1 reeuwduif (v.; -duiven)
universum (o.) 1 heelal (o.), alomheid (v.)
viool (v.) 1 gijg (v.; -en)
vlam (v.) 1 loog (m.; logen) [~ laaien]
vocatief (m.) 1 vijfde naamval, roeper (m.)
vrucht (v.) 1 wassem (m.; -s)
vulkaan (m.) 1 vuurberg (m.; -en), zwavelberg (m.; -en)
website (v.) 1 webstek (m.; -ken), webstede (v.; -n)
xylofoon (m.) 1 houtklanker (m.; -s)
yoghurt (m.) 1 karnevla (v.)
zalm (m.) 1 las (m.; -sen) [= Duits Lachs, Noors laks]
zeker (bn.) 1 veilig (-er, -st) 2 wis (-ser, -t), gewis (-ser, -t), vast (-er, meest), betrouwbaar (-er, -st) 3 overtuigd, stellig
"A theorist about language may approach his native tongue, as it were from outside, regarding its genius as a thing that has no claim on him and advocating wholesale alterations of its idiom and spelling in the interests of commercial convenience or scientific accuracy. That is one thing. A great poet, who has 'loved, and been well nurtured in, his mother tongue', may also make great alterations in it, but his changes of the language are made in the spirit of the language itself: he works from within. The language which suffers, has also inspired the changes. That is a different thing - as different as the works of Shakespeare are from Basic English. It is the difference between alteration from within and alteration from without: between organic and the surgical."
"It has been always with me: the sensibility to linguistic pattern which affects me emotionally like colour or music; and the passionate love of growing things; and the deep response to legends (...) that have what I would call the North-western temper and temperature."
"In this respect our human consciousness is something like a man who should try, by turning round, to see the back of his head in a mirror. For the impulses to record and to remember can only come into it along with the very change that begins to obscure perception of what is most worth remembering."
"De magie van het woord en de kracht van het beeld zijn samen met de emoties van klanken de oudste vormen van magie. De kleur van woorden, het gevoel dat daarachter zit, dat vind ik mooi. De zeggingskracht van beelden vind je terug in de oeroude symbolen. Woorden en beelden roepen gevoelens op en kunnen drijfveren worden."
