Het Sanskriet (oftewel het Oudindisch) en de Germaanse talen zijn beide vertakkingen van het Indo-Europees en hebben vandaar vele woorden gemeen, zogenaamde evenknieën. In veel gevallen ligt het niet voor de hand, door vernieuwingen, klankverschuivingen en betekenisveranderingen, maar dat ze toch aan elkaar beantwoorden is uit zorgvuldige vergelijking gebleken. Hieronder is een lijst van de meeste van deze evenknieën.
Zie ook het bijgaande stuk, met verwijzingen en gelegenheid voor vragen en opmerkingen.
| SANSKRIET | GERMAANS | GERMAANSE DOCHTERTALEN |
| abhí | *umbi | Nederlands om |
| ádhara- | *underaz | Nederlands onder ‘beneden, lager dan’ |
| aghá- | *aglaz | Gotisch agls ‘schandelijk’ |
| ahám | *eka, *ika | Oudnoords ek, Nederlands ik |
| áhar | *dagaz | Nederlands dag |
| ájati | *akaną | Oudnoords aka ‘(aan)drijven’ |
| ájra- | *akraz | Nederlands akker |
| ákṣa- | *ahsō | Duits Achse, Nederlands as ‘spil’ |
| ákṣi- | *augō | Nederlands oog |
| aktú- | *unhtwōn | Oudsaksisch úhta, Nederlands ochtend |
| ámīti | *am(m)ōną | Oudnoords ama ‘tergen’ |
| ám(b)la- | *ampraz | Middelnederlands amper ‘bitter’ |
| ám(b)la- | *amprō | Duits Ampfer ‘zuring’ |
| áṃhas- | *angazaz | Oudnoords angr ‘verdriet’ |
| aṃhú- | *anguz | Nederlands eng |
| amnás | *emnaz, *ebnaz | Nederlands even |
| áṃsa- | *amsaz | Gotisch ams ‘schouder’ |
| ándhas- | *andaznaz | Nederlands andoorn ‘wisse bloem’ |
| áṅgúri | *ankulaz, *ankilaz | Middelnederlands ankel, Nederlands enkel ‘voetgewricht’ |
| ániti | *ananą | Gotisch (us)anan ‘(uit)ademen’ |
| aṅká- | *angō | Oudhoogduits ango ‘scharnier’ |
| antár | *under | Nederlands onder ‘tussen, te midden van’ |
| ántara- | *anþeraz | Nederlands ander |
| ántara- | *inþerą | Oudnoords innr, iðr ‘ingewanden’ |
| ánti | *anda- | Nederlands ant(woord), ont- |
| ántya- | *andiją | Nederlands end, eind, einde |
| áp- | *apōn | Oudnederlands apa ‘rivier’ (in namen) |
| ápa | *aba | Nederlands af |
| ápara- | *aferaz | Gotisch afar ‘na’ |
| apatarám | *afteri | Nederlands achter |
| (sam)ará- | *erōn | Oudnoords jara ‘strijd’ |
| ā́ra- | *ēlō | Nederlands aal ‘priem’ |
| ardáyati | *artijaną | Oudnoords erta ‘tarten’ |
| árṇa- | *arnijaz | Oudnoords ern ‘levendig’ |
| ā́s- | *ōsaz | Oudnoords óss ‘monding’ |
| áśana- | *aganą | Oudnoords agn ‘aas’ |
| aśáni- | *ahanō, *agenō | Gotisch ahana, Oudhoogduits agano ‘kaf’, Zeeuws eine ‘kafnaald’ |
| ási | *isi | Gotisch (þū) is, Middelnederlands (dū) bis ‘(jij) bent’ |
| asmā́n | *uns | Nederlands ons |
| ásmi | *immi | Gotisch (ik) im, Middelnederlands (ik) bem, Nederlands (ik) ben |
| aṣṭā́, aṣṭáu | *ahtau | Nederlands acht |
| ásti | *isti | Duits ist, Nederlands is |
| ásura- | *ansuz | Oudnoords áss, Oudnederlands ans ‘godheid’ (in namen) |
| áśva- | *ehwaz | Oudengels eoh, Oudnoords jór ‘paard’ |
| ā́ta- | *anþō | Oudnoords ǫnn ‘portiek’ |
| áti- | *aþ | Gotisch aþþan ‘doch’ |
| ātí- | *anadz | Nederlands eend |
| ātmán- | *ēþmō, *ēdmō | Nederlands adem |
| átti | *etaną | Nederlands eten |
| avi- | *awiz | Nederlands ooi |
| āvíṣ- | *awiz | Oudhoogduits awi (in awizoraht ‘klaarblijkelijk’) |
| ayám | *iz | Duits er, Nederlands hij |
| áyas- | *aizą | Middelnederlands eer ‘koper, metaal’ |
| ā́yu- | *aiwaz | Nederlands eeuw |
| badhnā́ti | *bindaną | Nederlands binden |
| bāhú- | *bōguz | Oudengels bóg ‘schouder, arm, tak’, Nederlands boeg |
| bandhá- | *bandaz | Nederlands band |
| barhíṣ- | *balgiz | Middelnederlands balch ‘buik’, Nederlands (blaas)balg |
| bibhéti | *bibēną | Nederlands beven, bibberen |
| bódhati | *beudaną | Nederlands bieden |
| bṛhánt- | *burgundz | Oudsaksisch burgund ‘hoog’ (in oordnamen) |
| budhná- | *budmō | Nederlands bodem |
| bhánati | *bannaną | Nederlands (ver)bannen |
| bhaṇḍa- | *bantō | Oudnederlands bant (in streeknamen) |
| bhárati | *beraną | Nederlands (ont)beren, Westvlaams beren, Engels bear ‘dragen’ |
| bhárman- | *barmaz | Oudsaksisch barm ‘schoot; boezem’ |
| bhāryá- | *bēriz | Nederlands -baar ‘(in staat) te dragen’ |
| bhávati | *beuną, *būaną | Engels be ‘zijn’, Oudnederlands búan ‘wonen’, Nederlands bouwen |
| bháyate | *bīaną | Noors bjå ‘huiveren’ |
| bhrā́tar- | *brōþer | Nederlands broeder, broer |
| bhṛṣṭí- | *burstiz, *burstilaz | Oudengels byrst ‘stekelhaar’, Nederlands borstel |
| bhṛtí- | *burdiz | Engels birth, Middelnederlands geborde, Nederlands geboorte |
| bhrū́- | *brū, *bru(w)ī | Engels (eye)brow, bridge, Nederlands brug |
| bhūrjá- | *berkō, *berkijō | Nederlands berk |
| cakrá- | *hwehlą, *hweulą | Nederlands wiel |
| carú- | *hweraz | Oudhoogduits hwer, wer ‘ketel’ |
| catvā́ras | *fedwōr | Gotisch fidwor, Nederlands vier |
| citrá- | *haidraz | Duits heiter ‘helder, zonnig’ |
| códati | *hut(t)ōną | Noors hotta ‘vlug op en neer gaan’, Zwitsers hutze ‘opspringen’ |
| dadrū- | *tetruz | Engels tetter ‘huiduitslag’ |
| dadhárṣa | *durzaną | Middelnederlands durren, dorren ‘wagen’ |
| dádhāti | *dōną | Nederlands doen |
| dákṣiṇa- | *tehswō | Middelnederlands tesuwe ‘rechter, niet linker’ |
| damáyati | *tamōną, tamjaną | Duits zahmen, Nederlands temmen |
| dánt- | *tanþs | Nederlands tand |
| darbhá- | *turbaz | Nederlands turf |
| darśáyati | *targijaną | Gotisch (ga)tarhjan ‘tonen, openbaren’ |
| dā́ru- | *trewą | Oudsaksisch trio, Engels tree ‘boom’ |
| dáśa | *tehun | Nederlands tien |
| dáśati- | *tinganą | Oudengels (ge)tingan ‘drukken, dringen’ |
| degdhi | *diganą | Gotisch digan ‘kneden’ |
| desá- | *taigaz | Oudnoords teigr ‘strook land’ |
| devá- | *tīwaz, *Tīwaz | Oudnoords týr ‘god’, Týr, Oudengels Tíw, Tíg ‘wisse god’ |
| dévar- | *taikwer | Oudhoogduits zeihhur, Oudfries táker ‘zwager’ |
| dídeṣṭi | *tīhaną | Middelnederlands tīen, tīgen ‘beschuldigen’, Nederlands (aan)tijgen |
| dīrghá- | *tulguz | Gotisch tulgus ‘stevig’ |
| dīrná- | *turnaz, *turną | Oudsaksisch torn ‘boos, verdrietig’, Nederlands toorn ‘woede’ |
| diṣṭi- | *tihtiz | Middelnederlands ticht ‘beschuldiging, aanklacht’ |
| dógdhi | *duganą | Nederlands deugen |
| drámati | *tremaną | Middelhoogduits tremen ‘wankelen’ |
| dṛṇā́ti- | *turnaną, *trinnaną | Middelnederlands tornen, Middelhoogduits trinnen ‘zich afscheiden’ |
| dṛṣṭá- | *turhtaz | Oudsaksisch torht ‘stralend, schitterend’ |
| dṛti- | *turdiz | Gotisch (ga)taúrþs ‘verwoesting’ |
| drúh- | *drugą | Middelnederlands (be)droch |
| drúhyati | *dreuganą | Nederlands (be)driegen |
| druma- | *trumaz | Oudengels (wyrt)trum ‘wortel(stok)’ |
| duhitár- | *duhter | Nederlands dochter |
| dū́rvā- | *tarwōn | Nederlands tarwe |
| duṣ- | *tuz- | Gotisch tuz-, Oudengels tor-, Oudnoords tor- ‘moeilijk’ |
| dvá | *twai | Nederlands twee |
| dvā́rā, dvā́rau | *durīz, *durz | Nederlands deur, Engels door |
| dvíṣ | *twis | Middelnederduits twis ‘tweemaal’ |
| dvisṭḥa- | *twistaz | Oudengels twist ‘gevorkte tak’, Nederlands twist ‘tweespalt’ |
| dháyati | *dīaną | Middelhoogduits tīan ‘zuigen, de borst krijgen’ |
| -dhiti- | *dēdiz | Nederlands daad |
| dhṛṣṭí- | *durstiz | Oudengels dyrst ‘beproeving’ |
| dhṛṣú- | *durzuz | Middelhoogduits türre ‘boud’ |
| dhūmá- | *daumaz | Nederlands doom ‘damp’ |
| dhuváti | *dujaną | Fries duie ‘licht dorsen’ |
| édha- | *aidaz | Oudhoogduits eit ‘vuurstapel’ |
| ejáyati | *aikijaną | Noors eikja ‘tergen’ |
| gáti- | *kwumþiz | Duits Kunft, Nederlands komst |
| gáv- | *kōz | Nederlands koe |
| govṛṣá- | *kursō | Oudnoords kursi, kussi ‘stierkalf’ |
| gṛbhṇā́ti | *grup(p)ōną | Middelnederduits gropen ‘uithollen’ |
| gṛhá- | *gardaz | Nederlands gaard |
| gurú- | *kuruz | Gotisch kaúrus ‘zwaar’ |
| ghorá- | *gauraz | Gotisch gáurs ‘verdroten’ |
| haṃsá- | *gans | Nederlands gans |
| hánu- | *kinnuz | Nederlands kin |
| hári- | *gelwaz | Westvlaams geluw, Nederlands geel |
| háryati | *gerēną | Nederlands (be)geren |
| hávate | *gaujaną, *gujaną | Oudnoords geyja ‘blaffen’, Zaans guien ‘huilen, van de wind’ |
| himá- | *gimaz | Oudnederlands gim ‘winter’ |
| hrā́date | *grētaną | Oudsaksisch grátan ‘huilen, wenen’ |
| hṛd- | *hertō | Nederlands hart |
| hyás | *gestraz | Nederlands gister(en) |
| idám | *it | Engels it, Nederlands het |
| īrmá- | *armaz | Nederlands arm ‘wisse ledemaat’ |
| ī́ṭṭe | *aistēną | Gotisch áistan ‘eerbiedigen’ |
| jámbha- | *kambaz | Nederlands kam |
| jānā́ti | *kunnaną | Nederlands kunnen |
| jáni-, gnā́- | *kwenōn, *kunōn | Oudsaksisch quena ‘echtgenote’, Middelnederlands kone ‘vrouw’ |
| jā́nu- | *knewą | Nederlands knie |
| jātá- | *kundaz | Oudengels -cund ‘geboren’ |
| játu- | *kweduz | Oudhoogduits quiti, kuti ‘hars’, Duits Kitt ‘bindmiddel’ |
| jihvā́- | *tungōn | Nederlands tong |
| jīvá- | *kwikwaz | Nederlands kwik, kwiek |
| jñātá- | *kunþaz | Nederlands kond ‘bekend’ |
| jñātí- | *knōdiz | Oudhoogduits knuot ‘aard, afkomst’ |
| jóguve | *kewaną, kaujaną | IJslands kjá ‘roepen, van vogels’, Oudhoogduits (gi)kewen ‘roepen’ |
| jóṣate | *keusaną | Nederlands kiezen |
| juhóti | *gaujaną | Drents geuien ‘stromen’, Nederlands gooien |
| júṣṭi- | *kustiz | Oudengels cyst ‘keuze’, Fries kêst ‘statuut’ |
| kád | *hwat | Nederlands wat |
| kárhi | *hwar | Nederlands waar |
| kā́sate | *hwōsaną | Oudengels hwósan ‘hoesten’ |
| katará- | *hwaþeraz | Middelnederlands weder ‘wie van beide’, Engels whether ‘of’ |
| ketú- | *haiduz, *haidiz | Oudnoords heiðr ‘eer’, Nederlands -heid |
| kí- | *hwez, *hwiz | Oudsaksisch hwē, Nederlands wie |
| kīrtí- | *hrōþiz | Oudengels hréð ‘roem’ |
| kóṣa- | *hausaz | Oudnoords hauss ‘schedel’ |
| kravíṣ- | *hraiwaz | Oudsaksisch hrêo, Nederlands ree, reeu ‘lijk’ (in reeroof, reeuroof) |
| kṛp- | *hrefaz | Nederlands (midden)rif |
| kṛśá- | *hurhaz | Oudnoords horr ‘vermagering’ |
| krūrá- | *hrawaz | Nederlands rauw |
| kṣáyati | *dwīaną | Noors dvå ‘verminderen, afnemen’ |
| kṣiṇā́ti | *dwinōną, *dwīnaną | Oudnoords dvina, dvena, Nederlands (ver)dwijnen |
| kṣīrá- | *hwajaz, *hujaz | Nederlands wei, hui ‘restvloeistof bij kaasmaken’ |
| kṣóbhate | *skeubaną, *skūbaną | Duits schieben, Nederlands schuiven |
| kṣubhnóti | *schup(p)ōną | Nederlands schoppen |
| kucáti | *huk(k)ōną | Duits hocken ‘hurken’ |
| (ā)kuváte | *haujaną | Oudnoords heyja ‘uitvoeren, houden’ |
| lavi- | *lewōn | Oudnoords lé ‘zeis’ |
| lelāyáti | *rīrēną | Gotisch reiran ‘heen en weer bewegen’ |
| loká- | *lauhaz | Nederlands loo, lo ‘bos’ |
| mádhu- | *meduz | Nederlands mede ‘honingwijn’ |
| mádhya- | *medjaz | Nederlands mid-, midden, middel |
| madhyamá- | *medumaz | Nederlands medem ‘middel-, middelste’ (in Medemblik) |
| mahá- | *mekelaz | Oudsaksisch mikil, Middelnederlands mekel ‘groot’ |
| majján- | *mazgaz | Nederlands merg |
| māṃsá- | *mimzą | Gotisch mimz ‘vlees’ |
| maṇí- | *manją | Oudhoogduits menni ‘halsketting’ |
| manthā́- | *mandulaz | Oudnoords mǫndull ‘molenhendel’ |
| manú- | *mannz | Nederlands man |
| márdati | *meltaną | Engels melt ‘smelten’ |
| mā́s- | *mēnō | Nederlands maan |
| mātár- | *mōder | Nederlands moeder |
| matí- | *mundiz | Engels mind ‘verstand, geest’ |
| mā́ti- | *mēþiz | Oudengels mǽð ‘maat’ |
| méhati | *mīganą | Middelnederlands mīgen ‘plassen’ |
| méthati | *mīþaną | Nederlands mijden |
| mīḍhá- | *mizdōn | Middelnederlands miede ‘loon; betaling’ |
| mlātá- | *meldaz | Nederlands mild |
| mṛdú- | *multraz | Westvlaams mouter ‘overrijp’ |
| mṛṣyáte | *marzjaną | Middelnederlands merren, marren ‘hinderen; dralen’ |
| mūrdhán- | *muldō | Oudengels molda ‘top van het hoofd’, Middelnederlands moude ‘hersenpan’ |
| mū́ṣ- | *mūs | Nederlands muis |
| ná | *ne, *ni | Middelnederlands ne ‘niet’ |
| nábhas- | *nebalaz | Nederlands nevel |
| nā́bhi-, nábhya- | *nabō | Nederlands naaf |
| nagná- | *nakwadaz | Nederlands naakt |
| nákt- | *nahts | Nederlands nacht |
| nā́man- | *namō | Nederlands naam |
| nápat- | *nefō | Nederlands neef |
| naptī́- | *neftī | Nederlands nicht |
| nā́sā- | *nasō, *nusīz | Duits Nase, Nederlands neus |
| násate | *nesaną | Nederlands (ge)nezen |
| nāthá- | *nēþō | Nederlands (ge)nade |
| náu- | *nōz | Oudnoords nór ‘schip’ |
| náva | *newun | Duits neun, Nederlands negen |
| náva-, návya- | *neujaz | Nederlands nieuw |
| nīḍá- | *nistaz | Nederlands nest |
| nitarā́m | *niþeraz | Nederlands neder, neer |
| nítya- | *niþjaz | Gotisch niþjis ‘bloedverwant’ |
| nú, nū́ | *nu | Nederlands nu |
| nudáti | *nut(t)ōną | Noors notta, nota ‘drijven, van een paard’ |
| pádyati | *fetaną | Oudnoords feta ‘stappen’, Oudengels fetan ‘vallen’ |
| pā́jas- | *faką | Nederlands vak |
| páñca | *fimfe | Duits fünf, Nederlands vijf |
| párdate | *fertaną | Middelnederlands verten, Engels fart ‘scheten, winden’ |
| parṇá- | *farnaz | Nederlands varen ‘wis kruid’ |
| pā́rṣṇi- | *fersnō | Nederlands verzen ‘hiel’ |
| párśāna- | *furhz | Nederlands voor, vore ‘ploeggroef’ |
| paruṣá- | *falwaz | Westvlaams valuw, Nederlands vaal |
| párut | *ferudi | Middelhoogduits vert, Oudnoords í fjǫrð ‘vorig jaar’ |
| pāśáyati | *fōgijaną | Nederlands voegen |
| páśu-, paśú- | *fehu | Nederlands vee |
| pā́t | *fōts | Nederlands voet |
| páti- | *faþiz | Gotisch faþs ‘heer’ |
| pátra- | *feþrō | Nederlands veder, veer |
| pā́tra- | *fōdrą | Middelnederlands voeder ‘wijnvat’ |
| píparti | *faraną | Nederlands varen ‘(over water) gaan’ |
| pitár- | *fader | Nederlands vader |
| pítṛvya- | *fadurwjō | Middelnederlands vedder ‘vaders broeder’ |
| pī́yati | *fi(j)ēną | Gotisch fi(j)an ‘haten’, Nederlands vijen (in vijand) |
| plāváyati | *flaujaną | Oudhoogduits flewen ‘afwassen’ |
| prāyaḥ | *flaizō | Gotisch fláiza, Oudnoords fleiri ‘meer, niet minder’ |
| pṛcchā́- | *furskō | Oudhoogduits forsca ‘vraag, onderzoek’ |
| préta- | *fraiþijaz | Oudhoogduits frêđi ‘voortvluchtig’ |
| prītá- | *frīdaz | Oudnoords fríðr ‘mooi’, Nederlands vrijd (in vrijthof) |
| priyá- | *frijjaz | Nederlands vrij |
| prī́yate | *fri(j)ōną | Nederlands vrijen |
| priyatva- | *fri(j)aþwō | Gotisch fri(j)aþwa ‘liefde’ |
| próthati | *freuþaną | Oudengels (á)fréoðan ‘schuimbekken’ |
| pṛthvī́- | *fuldō | Oudsaksisch folda ‘aarde, grond, wereld’ |
| purā́ | *fura | Nederlands voor |
| pūrṇá- | *fullaz | Nederlands vol |
| purú- | *felu, *fulu | Nederlands veel, Fries folle |
| rādhnóti | *rēdaną | Nederlands (be)raden |
| rájas- | *rekwaz | Oudnoords røkkr ‘duisternis’ |
| ráṃhate | *lingwaną | Duits (ge)lingen ‘lukken, slagen’ |
| rándhra- | *landijō | Nederlands lende |
| raśanā́- | *rakkō | Nederlands rak ‘zeilband’ |
| rátha- | *raþą | Nederlands rad ‘wiel’ |
| rávati | *rewaną | Oudnoords rjá ‘vechten, rukken’ |
| rékṇas- | *laihną | Nederlands leen |
| ríṇvati | *rinnaną | Middelnederlands rinnen ‘vloeien’ |
| ṛjú- | *rakaz, *raką | Oudnoords rakr bn. ‘recht’, Nederlands rak ‘recht vaarwater’ |
| rócas- | *leuhsaz, leuhsą | Oudnoords ljóss bn. ‘licht’, ljós o. ‘licht’ |
| róditi | *reutaną | Oudengels réotan ‘luiden’ |
| ródhati | *leudaną | Oudsaksisch liodan ‘groeien’ |
| ṛśya- | *algiz | Oudnoords elgr ‘eland’ |
| sá | *sa | Gotisch sa ‘deze, die (man)’, Oudsaksisch se ‘de’ |
| sā́ | *sō | Gotisch sō ‘deze, die (vrouw)’ |
| sácate | *sehwaną | Duits sehen, Nederlands zien |
| sādáyati | *satjaną | Nederlands zetten |
| sákhi- | *sagjaz | Oudnoords seggr, Oudengels secg ‘man’ |
| samá- | *samaz, *samō | Oudnoords samr, sami, Oudhoogduits samo ‘zelfde’ |
| sama- | *sumaz | Oudsaksisch sum, Engels some ‘ene, een of andere’ |
| sámā- | *sumaraz | Nederlands zomer |
| samanā́- | *samanē | Nederlands (te)zamen, saman |
| sāmí | *sēm(i)- | Oudengels sám-, Oudsaksisch sám-, Oudhoogduits sámi- ‘half-’ |
| sána- | *senīgaz, *seni- | Gotisch sineigs ‘oud’, Oudnederlands sini- (in siniskalk ‘oudste dienaar, hofoudste’) |
| sanóti- | *sananą | Oudfries sana ‘tegenstreven’, Nederlands zaniken |
| sánt- | *sanþaz | Oudhoogduits sand, Engels sooth ‘waar, echt’ |
| sántya- | *samþuz | Duits sanft, Nederlands zacht |
| sanutár- | *sundrō | Nederlands zonder |
| sápati | *safjaną | Nederlands (be)seffen |
| saptá | *sebun | Nederlands zeven |
| sarirá- | *saltą | Nederlands zout |
| sarpíṣ- | *salbō | Nederlands zalf |
| ṣáṣ | *sehs | Nederlands zes |
| sátta- | *sessaz | Oudnoords sess ‘zit, zetel’ |
| satyá- | *sunjaz | Gotisch sunjis ‘waar, echt’ |
| savá- | *sawwą | Oudhoogduits sou ‘sap’ |
| sáhas- | *segaz | Nederlands zege |
| sī́dati | *setjaną | Nederlands zitten |
| sī́vyati | *siujaną | Oudhoogduits siuwan, Engels sew ‘naaien’ |
| snā́van- | *senuwō | Nederlands zenuw |
| snuṣā́- | *snuzō | Duits Schnur ‘schoondochter’ |
| spṛdh- | *spurdiz | Oudhoogduits spurt ‘renbaan’ |
| sphāyātai | *spōaną | Middelnederlands spoen ‘nastreven’ |
| sphíj- | *spikaz, *spekaz | Nederlands spek |
| sphirá- | *sparaz | Middelnederlands spaer ‘spaarzaam’ |
| sphuráti | *spurnaną | Engels spurn ‘(weg)trappen; afwijzen’ |
| srédhati | *slīdaną | Middelnederlands slīden, Engels slide ‘glijden’ |
| stána- | *spenō | Nederlands speen |
| stánati | *stenaną | Middelnederlands stenen ‘kermen’ |
| stár- | *sterrō | Nederlands ster |
| starī́- | *sterōn | Gotisch staíro ‘onvruchtbare vrouw’, Drents starke ‘onvruchtbare koe’ |
| stignóti | *stik(k)ōną | Nederlands steken |
| sthā́man- | *stōmō | Gotisch stōma ‘grondslag’ |
| sthāvará- | *stōraz | Oudnoords stórr, Oudfries stór ‘groot’ |
| sthitá- | *stadaz | Oudnoords staðr ‘weerspannig, van paarden’ |
| sthíti- | *stadiz | Nederlands stad, stede, stee |
| ṣṭhīváti | *spīwaną | Nederlands spuwen |
| su- | *su- | Oudnoords sú- ‘goed, zeer’ (in súsvǫrt ‘zwarte lijster’) |
| sūnú- | *sunuz | Nederlands zoon |
| suváti | *sujaną | Westvlaams zuien, zuwen ‘aanhitsen’, Gronings zuien ‘schommelen’ |
| svá- | *swe- | Gotisch swi-, swē-, Oudnoords své- ‘zelf’ |
| svādú- | *swōtuz | Nederlands zoet |
| svánati | *swinsōną | Oudengels swinsian ‘aangenaam geluid maken’ |
| svāpáyati | *swabjaną | Oudengels swebban ‘doen slapen’ |
| svápiti | *sufaną, *swefaną | Oudnoords sofa, Oudengels swefan ‘slapen’ |
| svápna- | *swefnaz | Oudsaksisch sweƀan ‘slaap’ |
| svàr- | *sō(w)el | Gotisch sauil, Oudnoords sól, Oudengels sól ‘zon’ |
| svárati | *swurrōną | Middelnederduits surren ‘zoemen’ |
| svásar- | *swester | Duits Schwester, Nederlands zuster, zus |
| svéda- | *swaitą | Nederlands zweet |
| svídyati | *switjaną | Dutis schwitzen ‘zweten’ |
| śā́khā- | *hōhō | Gotisch hōha ‘ploeg’ |
| śáma- | *hamalaz | Oudhoogduits hamal ‘verminkt’ |
| śāmulyà- | *hamō | Oudsaksisch hamo ‘omhulling’, Nederlands haam (in lichaam) |
| śámyā- | *hamō | Nederlands haam ‘halsjuk’ |
| śáṅkate | *hanhaną, *hangēną | Middelnederlands hāen, hangen, Nederlands hangen |
| śaṅkú- | *hanhuz | Oudnoords hár ‘dol, roeipen’ |
| śárdha- | *herdō | Middelnederlands herde ‘kudde’ |
| śárman- | *helmaz | Nederlands helm |
| śáru- | *heruz | Oudsaksisch heru ‘zwaard’ |
| śā́sti | *hazjaną | Gotisch hazjan ‘loven’ |
| śaśá- | *hasō, *hazō | Nederlands haas, Engels hare |
| śatá- | *hundą, *hundaradą | Nederlands hond ‘landmaat van 100 roeden’, honderd |
| śatápati- | *hundafaþiz | Gotisch hundafaþs ‘leider van 100 man’ |
| śéva- | *hīwō | Middelnederlands huwe ‘huisgenoot, gezinslid’ |
| śíras- | *hersō, *herzō | Nederlands hersenen, Oudnoords hjarni |
| śíśira- | *hihelōn | Oudnoords héla ‘rijp, bevroren dauw’ |
| śmáśru- | *smahrjaz | Oudengels smǽras mv. ‘lippen’ |
| śrāmyáti | *hermijaną | Middelnederlands hermen ‘rusten’ |
| śṛṅga- | *hurną | Nederlands hoorn |
| śrómata- | *hleumundaz | Middelnederlands lūmont, Duits Leumund ‘reputatie’ |
| śróṣati | *hlusēną | Oudhoogduits hlosen, losen ‘luisteren’ |
| śróṇi- | *hlauniz | Oudnoords hlaunn ‘bil’ |
| śrótra- | *hleuþrą | Oudengels hléoðor ‘gehoor; geluid’ |
| śrúṣti- | *hlustiz | Oudsaksisch hlust ‘oor, gehoor’ |
| śúpti- | *skuftaz | Nederlands schoft ‘schouder van (groot) dier’ |
| śván- | *hundaz | Nederlands hond |
| śvaśrū́- | *swegruz | Duits Schwieger, Middelnederlands sweger ‘schoonmoeder’ |
| śváśura- | *swehraz | Duits Schwäher, Middelnederlands sweer ‘schoonvader’ |
| śvāśurá- | *swēguraz | Nederlands zwager |
| śváyati | *hujaną | Drents huien ‘dijen, uitzetten’ |
| śvítna- | *hwītaz, *hwittaz | Engels white, Nederlands wit |
| śyāvá- | *hēwjaz | Oudengels háwi, hǽwi ‘blauw, paars, grijs’ |
| tala- | *þelą | Oudnoords þel ‘grond, bodem’ |
| tát | *þat | Nederlands dat |
| takra- | *þinhlą | Oudnoords þél ‘wrongel, gestremde melk’ |
| támas-, támisra- | *þemestraz | Nederlands deemster, duister, Duits finster |
| tamrá- | *þemraz | Oudhoogduits demar ‘avondschemer’ |
| taṃsáyati | *þansijaną | Nederlands deinzen |
| (ā́)tānayati | *þanjaną | Oudnoords þenja, Middelnederlands denen ‘rekken’ |
| tanú- | *þunnuz | Nederlands dun |
| tarṣáyati | *þarzijaną | Oudnoords þerra, Middelnederlands derren ‘doen drogen’ |
| tátra | *þaþrō | Oudnoords þaðra ‘daar’ |
| tittirá- | *þeduraz | Oudnoords þiðurr ‘auerhoen’ |
| tráyas | *þrīz | Nederlands drie |
| tṛṇa- | *þurnaz | Nederlands doorn |
| tṛptá- | *þurftaz | Gotisch þaúrfts ‘noodzakelijk’ |
| tṛpti- | *þurftiz | Oudnoords þurft ‘behoefte’, Nederlands (nood)druft |
| tṛpyati | *þurfaną | Duits dürfen ‘mogen’ |
| tṛṣú- | *þurzuz | Nederlands dor |
| tṛṣyati | *þurzijaną | Gotisch þaúrsjan ‘dorstig zijn’ |
| tsárati | *stelaną | Nederlands stelen |
| tuṣyati | *þusidaz | Noors tyst ‘stil’ |
| tvám | *þū | Engels thou, Duits du |
| tvárate, turáti | *þweraną | Oudhoogduits dweran ‘roeren’ |
| ubhá- | *bai | Gotisch bái, Nederlands bei(de) |
| úd | *ūt, *uz | Gotisch ūt, us, Oudnoords út, úr, ór, Nederlands uit |
| udrá- | *utraz | Nederlands otter |
| ū́dhar | *ūdraz | Nederlands uier |
| ukṣán- | *uhsō | Duits Ochse, Nederlands os |
| úkṣati | *wahsaną | Duits wachsen, Nederlands wassen ‘groeien’ |
| ūná- | *wanaz | Middelnederlands wan ‘gebrekkig’, Nederlands wan- |
| úpa | *uba | Gotisch uf ‘onder’ |
| upamá- | *ufumō | Gotisch aúhuma ‘hoger’ |
| upári | *uberi | Duits über, Nederlands over |
| ūrdhvá- | *ardugaz | Oudnoords ǫrðugr ‘steil’ |
| ū́rṇā- | *wullō | Nederlands wol |
| usrā́- | *Austrōn | Engels Easter, Duits Ostern ‘Pasen’ |
| uvé | *wai | Nederlands wee |
| váhati | *weganą | Nederlands (be)wegen |
| vājáyati | *wakjaną | Nederlands wekken |
| vanóti, vánate | *winnaną | Nederlands winnen |
| vā́r- | *waraz | Oudengels wær ‘zee’ |
| varáyati | *waljaną | Oudsaksisch wellian ‘kiezen’ |
| vártate | *werþaną | Duits werden, Nederlands worden |
| vartáyati | *wardijaną | Oudengels (á)wierdan ‘schaden’ |
| vasantá- | *wasraz, *wazraz | Oudfries wars, wérs, Oudnoords vár ‘lente’ |
| vāsáyati | *wazjaną | Engels wear ‘dragen, aanhebben’ |
| vásati | *wesaną | Nederlands wezen |
| vástra- | *westrō | Middelhoogduits wester ‘(doop)gewaad’ |
| vā́ta- | *windaz | Nederlands wind |
| vā́ti | *wēaną | Nederlands waaien |
| vayám | *wīz | Duits wir, Nederlands wij |
| véda | *waite, *witaną | Nederlands (hij/zij) weet, weten |
| vedáyati | *waitijaną | Oudfries wêta ‘beweren’ |
| vépati | *wīfaną | Fries wiuwe ‘zwaaien, wenken’ |
| vepáyati | *waibijaną | Middelnederlands weiven, Nederlands wuiven, weifelen |
| véti | *wīaną | IJslands vía ‘azen’ |
| vidyā́- | *witją | Nederlands wit ‘verstand’ |
| vidhávā- | *widuwōn | Nederlands weduwe |
| vijáte | *wīkwaną | Nederlands wijken |
| vīrá- | *wiraz, *weraz | Oudnoords verr, Westvlaams weer ‘man’, Nederlands weer(wolf) |
| vitarám | *wiþra | Gotisch wiþra ‘tegen, tegemoet’, Nederlands weder, weer ‘terug, opnieuw’ |
| vittá- | *wissaz | Nederlands (ge)wis ‘zeker’ |
| vívakti | *wahwaną | Oudhoogduits (gi)wahan ‘noemen’, Nederlands (ge)wagen ‘spreken’ |
| vrájati | *wrekaną | Oudnoords reka ‘achtervolgen’, Nederlands wreken |
| vrā́ta- | *wrēþuz | Oudengels wrǽð ‘kudde; schare’ |
| vṛka- | *wulfaz | Nederlands wolf |
| vṛkī́- | *wulgī | Oudnoords ylgr ‘wolvin’ |
| yamá- | *jumijaz | Oudnoords Ymir |
| yásati | *jesaną | Oudhoogduits jesen ‘gisten’ |
| yógya- | *jaukiz | Oudnoords eykr ‘trekdier’ |
| yugá- | *juką | Nederlands juk |
| yuvaśá- | *jungaz | Nederlands jong |
| yuvatí- | *juwunþiz | Duits Jugend, Nederlands jeugd |
| yūyám | *jūz, *jīz | Gotisch jūs, Nederlands gij, jij |
Taaldacht 