Werkgroep -eren

Zie hier voor uitleg over deze bladzijde/werkgroep.

abstraheren
abstract
abstractie
geabstraheerd

adopteren, een kind toekinderen
adoptie toekindering
geadopteerd toegekinderd
adoptiekind toekind

alarmeren
alarm
gealarmeerd

arresteren aanhouden
arrestatie
aanhouding
arrestant
aangehoudene
gearresteerd
aangehouden

automatiseren
automatisering
automaat
automatisch
geautomatiseerd

barricaderen
barricade
gebarricadeerd

baseren gronden, stoelen, schragen
basis gronding, stoeling, schraag
gebaseerd gegrond, gestoeld, geschraagd

castreren lubben
castratie
lubbing
gecastreerd
gelubd

chanteren afdreigen
chantage
afdreiging
gechanteerd
afgedreigd

collaboreren heulen
collaboratie
geheul, heulnis
collaborateur
heuler
gecollaboreerd
geheuld

combineren twenen, begaden/begaderen/begaren
combinatie
tween, begading/begadering/begaring
gecombineerd
getweend, begaad/begaderd/begaard

communiceren wederrichten
communicatie
wederricht
communicatief wederrichtig
gecommuniceerd
wedergericht

compenseren vergoeden, bijwegen
compensatie
vergoeding, bijweging
gecompenseerd
vergoed, bijgewogen

concentreren 1 vermiddelen 2 toedenken
concentratie 1 vermiddeling 2 toedacht
geconcentreerd 1 vermiddeld 2 toedachtig

confronteren staarnen (bij Middelnederlands sterne ‘voorhoofd’)
confrontatie
staarning
geconfronteerd
gestaarnd

consumeren verbruiken
consumptie
verbruik, verbruiking
consument
verbruiker
geconsumeerd
verbruikt

corrumperen verderven
corrupt
verdorven, omkoopbaar
corruptie
verderf, omkocht
gecorrumpeerd
verdorven

demonstreren betogen
demonstratie
betoging
demonstrant
betoger
gedemonstreerd
betoogd

discrimineren
discriminatie
gediscrimineerd

domesticeren verhuiselijken
domesticatie
verhuiselijking
gedomesticeerd
verhuiselijkt

ejaculeren zaadlozen
ejaculatie
zaadlozing
geëjaculeerd
gezaadloost

feliciteren gelukwensen
felicitatie
gelukwens
gefeliciteerd
gelukgewenst

financieren begelden
financiering
begelding
financiën
gelding
financieel
geldinklijk
financeerder
begelder
gefinanceerd
begeld

generaliseren veralgemenen
generalisatie
veralgemening
gegeneraliseerd
veralgemeend

hanteren handeren, wouden (vervoegd zoals houden)
hantering handering, wouding
gehanteerd gehanderd, gewouden

heroïseren verhelden, verheldigen
heroïsch
heldhaftig, heldig
geheroïseerd
verheld, verheldigd

herwaarderen 1 herwaardigen 2 omwaarden
herwaardering 1 herwaardiging 2 omwaarding
herwaardeerd 1 herwaardigd 3 omwaard

hypnotiseren bedommelen
hypnotisering
bedommeling
hypnose
bedommeling
hypnotisch
bedommelend
gehypnotiseerd
bedommeld

immigreren inwijken
immigratie
inwijking
immigrant
inwijker
geïmmigreerd
ingeweken

improviseren doenden
improvisatie doending
improviserend (bn.) doendend
improviserend (bw.) doendelings
geïmproviseerd gedoend

identificeren 1 uitkennen 2 vereenzelvigen
identificatie 1
uitkenning 2 vereenzelviging
geïdentificeerd 1
uitgekend 2 vereenzelvigd

industrialiseren vernijveren
industrialisatie
vernijvering
industrie
nijverheid
industrieel
nijver
geïndustrialiseerd
vernijverd

informeren inlichten
informatie
inlichting
geïnformeerd
ingelicht

insemineren, kunstmatig kunstmatig bezaden
inseminatie, kunstmatige kustmatige bezading
geïnsemineerd, kunstmatig kunstmatig bezaad

installeren bestallen
installatie bestalling
geïnstalleerd bestald

investeren
investering
investeerder
geïnvesteerd

irriteren tergen
irritatie
terging
irritant
tergend
geïrriteerd
getergd

kleineren kleinderen, bekleinen
kleinering kleindering, bekleining
gekleineerd gekleinderd, bekleind

koloniseren hemen
kolonisatie
hemenis
kolonisering van (het) hemen van
kolonie heming
koloniaal heminklijk, heminger
kolonist hemer
gekoloniseerd
geheemd

kopiëren twedigen, twegen
kopie
twedige, tweeg
gekopieerd
getwedigd, getweegd

legitimeren
legitimatie
gelegitimeerd

liberaliseren ontvrijden
liberalisering
ontvrijding
geliberaliseerd
ontvrijd

masseren
massage
masseur
gemasseerd

memoriseren inneren
memorisatie innering
gememoriseerd geïnnerd

meubileren
meubel
gemeubileerd

naturaliseren
naturalisatie
genaturaliseerd

neutraliseren
neutralisatie
neutraal
geneutraliseerd

organiseren
organisatie
orgaan
georganiseerd

oriënteren
oriëntatie
georiënteerd

pacificeren
pacificatie
gepacificeerd

parfumeren
parfum
parfumeur
geparfumeerd

produceren voortbrengen
productie
voorbracht
productief
nijver
producent
voortbrenger
geproduceerd
voortgebracht

projecteren
projectie
project
geprojecteerd

protesteren
protest
protestant
geprotesteerd

provoceren uitlokken, uitdagen
provocatie
uitlokking, uitdaging
geprovoceerd
uitgelokt, uitgedaagd

reageren
reactie
gereageerd

reanimeren herwekken
reanimatie herwekking
gereanimeerd herwekt

reconstrueren
reconstructie
gereconstrueerd

regisseren
regisseur
regie
geregisseerd

reïncarneren herlijven
reïncarnatie herlijving
gereïncarneerd herlijfd

repatriëren herhemen
repatriëring herheming
gerepatrieerd herheemd

revalideren
revalidatie
gerevalideerd

schofferen misjegenen
schoffering misjegening
geschoffeerd misjegend

specificeren
specificatie
specifiek
gespecificeerd

stagneren stremmen
stagnatie
stremming
gestagneerd
gestremd

subsidiëren betoelagen
subsidiëring
betoelaging
subsidie
toelage
gesubsideerd
betoelaagd

teleporteren overstralenoverstralen
teleporteur
overstraler
geteleporteerd
overgestraald

trakteren omdelen
traktatie
omdeling
getrakteerd
omgedeeld

transformeren omvormen
transformatie
omvorming
getransformeerd
omgevormd

visualiseren verschouwen
visualisering
verschouw
visueel
verschouwlijk
gevisualiseerd
verschouwd

waarderen waardigen
waardering waardiging
gewaardeerd gewaardigd

18 gedachtes over “Werkgroep -eren

  1. Is deze lijst compleet of wilt u er aanvulling op? Is het de bedoeling dat er alleen werkwoorden op -eren met zelfstandig naamwoord -atie op komen, zoals bijvoorbeeld naturaliseren, declameren, masturberen, indiceren, abdiceren, pacificeren, specificeren, modificeren, kwalificeren, generaliseren en liberaliseren? Of ook werkwoorden met een anderszins gevormd zelfstandig naamwoord zoals debuteren en absorberen?
    Als dat laatste de bedoeling is, dan zijn het er honderden, te veel om hier allemaal over te nemen.
    Bovengenoemde woorden heb ik ontleend aan Wolters’ Woordwijzer 3: Achterwaarts Alfabetisch. Indien u niet over dit woordenboek beschikt en u interesse heeft, kan ik u daarvan twegen zenden.
    Ik gebruik misschien leenwoorden maar ik heb uw webstek (is dat een aanvaardbaar woord?) nog niet zo lang geleden ontdekt en ben daarom nog niet zo thuis in deze materie (stof?)

    Ik wil wel graag nog even wat opmerken. Bij het woord ‘combineren’ gebruikt u ‘begaden’. Ik denk als eerste aan ‘begaderen’, zoals ook in ‘vergaderen’.

    1. Aanvulling is welkom! Ik had bedacht de lijst spelenderwijs en gaandeweg uit te breiden; ze hoeft niet meteen uitputtend te zijn. Het ging mij met name om de leenwoorden die men vaak gebruikt en waar men niet zo snel een evenwoord voor zou weten.

      De vergezellende zelfstandig naamwoorden hoeven in elk geval niet per se op -atie te eindigen; zie bijvoorbeeld kopiëren – kopie).

      Mijn dank voor het aangeboden woordenboek; ik heb echter al een elektronisch woordenboek voor handen waarmee ik uit de voeten kan.

      Ik zal begaderen er als mogelijkheid in verwerken.

      P.S. U mag mij jij-jouen.

  2. Dag Olivier,

    Hier mijn spontane voorstellen, deels ontleend aan mijn kennis van het Afrikaans, van de etymologie van deze woorden en van wat ik mij van een alleraardigst kleinood ‘De Kleine Taalzuiveraar’ herinner:

    adopteren (een kind) aannemen
    adoptie aanneming
    geadopteerd aangenomen
    adoptiekind aangenomen kind

    alarmeren Noodwaarschuwen, te wapen roepen
    alarm Noodwaarschuwing
    gealarmeerd Genoodwaarschuwd; opgeschrikt

    arresteren Aanhouden
    arrestatie Aanhouding
    arrestant Aangehoudene
    gearresteerd Aangehouden

    barricaderen Opwerpen; versperring opwerpen
    barricade Opwerping
    gebarricadeerd Opgeworpen; versperd

    baseren 1 gronden 2 stoelen 3 schragen
    basis 1 gronding 2 stoeling/leest 3 schraag
    gebaseerd 1 gegrond 2 gestoeld 3 geschraagd

    collaboreren heulen; heulend samenwerken
    collaboratie heulerij; geheul
    collaborateur heuler
    gecollaboreerd geheuld

    combineren 1 begaden, begaderen, begaren 2 verenigen
    combinatie 1 begading, begadering, begaring 2 vereniging
    gecombineerd 1 begaad, begaderd, begaard 2 verenigd

    communiceren wederrichten
    communicatie wederricht
    communicatief wederrichtig
    gecommuniceerd wedergericht

    compenseren vergoeden; goedmaken
    compensatie vergoeding; goedmaking
    gecompenseerd vergoed; goedgemaakt

    concentreren 1 vermiddelen 2 toedenken 3 brandpunten
    concentratie 1 vermiddeling 2 toedacht 3 brandpunting
    geconcentreerd 1 vermiddeld 2 toedachtig 3 gebrandpunt

    confronteren 1 staarnen (bij Middelnederlands sterne ‘voorhoofd’); 2 bevoorhoofden (van P.C. Hooft!)
    confrontatie 1 staarning 2 bevoorhoofding
    geconfronteerd 1 gestaarnd 2 bevoorhoofd

    consumeren verbruiken
    consumptie verbruik, verbruiking
    consument verbruiker
    geconsumeerd verbruikt

    corrumperen verderven
    corrupt verdorven, omkoopbaar
    corruptie verderf, omkocht
    gecorrumpeerd verdorven

    demonstreren betogen
    demonstratie betoging
    demonstrant betoger
    gedemonstreerd betoogd

    feliciteren geluk(s)wensen
    felicitatie geluk(s)wens
    gefeliciteerd gelukgewenst

    generaliseren veralgemenen
    generalisatie veralgemening
    gegeneraliseerd veralgemeend

    hanteren handeren, wouden (vervoegd zoals houden)
    hantering handering, wouding
    gehanteerd gehanderd, gewouden

    herwaarderen 1 herwaardigen 2 omwáárden
    herwaardering 1 herwaardiging 2 omwáárding
    herwaardeerd 1 herwaardigd 2 omwáárd

    immigreren 1 inwijken 2 trekken naar
    immigratie 1 inwijking 2 trek naar
    immigrant 1 inwijker 2 trekker
    geïmmigreerd 1 ingeweken 2 getrokken naar

    improviseren doenden
    improvisatie doending
    improviserend (bn.) doendend
    improviserend (bw.) doendelings
    geïmproviseerd gedoend

    identificeren 1 uitkennen (iemand of iets ergens uit herkennen) 2 zich vereenzelvigen
    identificatie 1 uitkenning 2 vereenzelviging
    geïdentificeerd 1 uitgekend 2 vereenzelvigd

    informeren 1 inlichten 2 iemand ergens van op de hoogte brengen
    informatie inlichting
    geïnformeerd 1 ingelicht 2 iemand ergens van op de hoogte gebracht

    insemineren, kunstmatig kunstmatig bezaden
    inseminatie, kunstmatige kustmatige bezading
    geïnsemineerd, kunstmatig kunstmatig bezaad

    installeren 1 bestallen 2 instellen
    installatie 1 bestalling 2 instellen
    geïnstalleerd 1 bestald 2 ingesteld

    irriteren 1 tergen 2 zich ergeren
    irritatie 1 terging 2 ergernis
    irritant 1 tergend 2 ergerlijk
    geïrriteerd 1 getergd 2 geërgerd

    kleineren kleinderen, bekleinen
    kleinering kleindering, bekleining
    gekleineerd gekleinderd, bekleind

    koloniseren 1 hemen 2 volksplanten (hoewel ‘planten’ uit het Latijn komt)
    kolonisatie 1 hemenis 2 volksplanting
    kolonisering van (het) 1 hemen van 2 volksplanten
    kolonie 1 heming 2 volksplanting(sgebied)
    koloniaal 1 heminklijk, heminger 2 van, m.b.t. (de) volksplanting, het volksplantingsbeleid
    kolonist 1 hemer 2 volksplanter
    gekoloniseerd 1 geheemd 2 aan volksplanting onderheving

    kopiëren 1 twedigen, twegen 2 overschrijven
    kopie 1 twedige, tweeg 2 overschrijving
    gekopieerd 1 getwedigd, getweegd 2 overgeschreven

    legitimeren 1 rechtvaardigen 2 wettelijk kenbaar maken
    legitimatie 1 rechtvaardiging 2 wettelijke kenbaarmaking
    gelegitimeerd 1 gerechtvaardigd 2 wettelijk kenbaar gemaakt

    liberaliseren
    liberalisering
    geliberaliseerd

    memoriseren inneren
    memorisatie innering
    gememoriseerd geïnnerd

    naturaliseren imboren
    naturalisatie imboring
    genaturaliseerd geïmboord

    neutraliseren ontzijdigen
    neutralisatie ontzijdiging
    neutraal onzijdig
    geneutraliseerd ontzijdigd

    organiseren regelen, op touw zetten
    organisatie regeling
    orgaan lijftuig, werktuig
    georganiseerd welgeregeld, op touw gezet

    pacificeren ontstrijden
    pacificatie ontstrijding
    gepacificeerd ontstreden

    produceren 1 voortbrengen 2 maken
    productie 1 voortbracht 2 het voortbrengen, het maken
    productief nijver
    producent 1 voortbrenger 2 maker
    geproduceerd 1 voortgebracht 2 gemaakt

    protesteren
    protest
    protestant
    geprotesteerd

    provoceren uitlokken, uitdagen
    provocatie uitlokking, uitdaging
    geprovoceerd uitgelokt, uitgedaagd

    reageren wederhándelen
    reactie wederhándeling
    gereageerd wederhándeld

    reanimeren 1 herwekken 2 nieuw leven inblazen
    reanimatie 1 herwekking 2 inblazen van nieuw leven
    gereanimeerd herwekt 2 nieuw leven ingeblazen

    reconstrueren terugbouwen
    reconstructie terugbouw
    gereconstrueerd teruggebouwd

    regisseren toneelwijzen
    regisseur toneelwijzer
    regie toneelwijs
    geregisseerd toneelgewezen

    reïncarneren 1 herlijven 2 vleesherworden
    reïncarnatie 1 herlijving 2 vleesherwording
    gereïncarneerd 1 herlijfd 2 vleesherworden

    repatriëren herhemen
    repatriëring herheming
    gerepatrieerd herheemd

    schofferen misjegenen
    schoffering misjegening
    geschoffeerd misjegend

    specificeren nader bepalen
    specificatie nadere bepaling
    specifiek nader bepaald(elijk)
    gespecificeerd nader bepaald

    stagneren stremmen
    stagnatie stremming
    gestagneerd gestremd

    trakteren ronddelen, uitdelen
    traktatie ronddeling, uitdeling
    getrakteerd rondgedeeld, uitgedeeld

    transformeren omvormen
    transformatie omvorming
    getransformeerd omgevormd

    waarderen 1 waardigen 2 goedschatten
    waardering 1 waardiging 2 goedschatting
    gewaardeerd 1 gewaardigd 2 goedgeschat

    1. Ah, kijk aan! Dank.

      Ik zal ze spoedig toevoegen.

      Overigens ben ik wel vooral op zoek naar zo kort mogelijke evenwoorden. Ik denk namelijk dat veel leenwoorden worden gebruikt omdat ze nu eenmaal korter zijn. Ik meen ook dat afleidingen (meer dan samenstellingen) wat dat betreft de meeste kans van slagen hebben. 🙂

      1. Ja, dat vermoeden had ik al. En ik denk ook dat enkelwoorden gelijkwaardiger zijn aan deze leenwoorden en meer slagingskans hebben dan enigszins omschrijvende samenstellingen.

        We hebben wel aardige evenwoorden bedacht, moet ik zeggen. ´Hemen´ en ´omkocht´ zijn van die pareltjes. Toen ik op de middelbare school zat, bezorgde ik altijd huis-aaan-huisbladen in de buurt. Zo´n ronde noemde ik altijd een ´bracht´. In dezelfde geest had ik hier ´voortbracht´ opgegeven, maar jouw ´einste´ Taaldacht is natuurlijk ook zoiets synthetisch.

        Voor ´introduceren´ aan het (grote) publiek kennen wij enkel samenstellingen. Dan krijg je dingen als ´aan den volke tonen´ of ´bekendmaken´. Maar dat klinkt wat algemeen. Uitsluitend voor deze betekenis van ´introduceren´ kennen ze in het Afrikaans ´bekendstel´.

        Ik heb afgelopen zaterdag in Vlaanderen van professor Heestermans vernomen dat PC Hooft erg interessante evenwoorden bedacht voor de in die tijd veel rijkelijker aanwezige en zwaaroverdreven, kwansuis verheven inktpotwoorden. Zo bedacht hij dus ´bevoorhoofden´ voor ´confronteren´, aldus professor Heestermans. Ik ben benieuwd in welk werk Hooft deze evenwoorden opperde. En ´bekendstelde´.

        Groeten vanuit de trein naar Wolvega.

      2. Ik zou ook wel eens willen onderzoeken in hoeverre bepaalde klanken(begadingen) meer kans van slagen hebben dan andere. Zo zullen mensen vast minder snel neigen woorden te gebruiken met stevige medeklinkerkluwens. (Angstschreeuw iemand?) Al ligt dat nog voor de hand; en kan z’n eigen charme hebben. Maar hoe zit het bijvoorbeeld met symmetrie e.d.? Goed, je slaat de taal uiteraard ook dood als je haar te veel ontleedt.

        Ik kijk bij evenwoorden als de bovenstaande overigens ook naar hun geschiktheid om later deel van een samenstelling te worden. Een (overdreven) voorbeeld: ik vind het mooi om voor zo’n mondvol als intergalactische kolonisatie iets bondigs als sterrehemenis te hebben. 🙂

        Bracht en voortbracht zijn ook echt ‘taaldacht-achtige woorden’. Ik had me voorgenomen om een soort inleiding te schrijven voor woordsmeding met behulp van dergelijke klinkerwisseling; daar moet ik eindelijk eens mee beginnen.

        Het is schandalig trouwens hoe weinig ik van P.C. Hooft weet; maar je geeft me reden te meer om me in zijn werk te verdiepen. Heb je misschien enige weet van schrijfsels zijner hand waar veel van dergelijke vondsten staan?

  3. Hallo, ik heb nog wat alternatieven voor hardnekkige -eren werkwoorden proberen te verzinnen. Leuk initiatief.

    *hypnotiseren: “bedommelen” (iemand laten indommelen ?), past dan mooi in het rijtje: dommelen, indommelen, dommelig,…
    –> staat in het WNT met de volgende verouderde betekenissen: 1) benevelen, met een nevel bedekken, nevelachtig maken 2) van de mens, zijn geest en zijn denkbeelden 3) bedekken of verbergen in ruime zin
    verdere mogelijke afleidingen: bedommelaar (hypnotiseur) / bedommeling (hypnose) / (de) bedommelde (gehypnotiseerde) / bedommelend, bedommelig, onbedommeld,…
    of “bevaken” (van ‘vaak’ als in ‘vaak hebben’), maar ik weet niet in hoeverre dat tot verwarring kan leiden met bewaken in Nederland

    *oriënteren: “veroosten” , “vernoorden” ?
    –> desoriënteren: “ontoosten” maar misschien toch beter “ontnoorden” zoals in de uitdrukking ‘ het noorden kwijt zijn, het noorden verliezen’

    *domesticeren: verhuiselijken

    *meubileren: In België zeggen we bemeubelen maar ik vind meubel maar een dom woord, ik ben het woord boedel voor meubel al wel eens tegengekomen maar zeggen ‘een bed is een boedel’, klinkt vreemd. Een nieuw woord verzinnen misschien. Beboedelen klinkt dan weer wél goed.

    *abstraheren (abstract): op de BTL staat: aftrekken, afgetrokken, maar dit klinkt nogal seksueel, voor mij althans, afvlieden misschien? afvliedend, afgevloden (wel langer dan het woord ‘abstract’, wat altijd een nadeel is)

    *industrialiseren: benijveren

    *teleporteren: een flitsreis maken (?) (//tijdreis), flitsreizen – ‘elders’ –> (ver)eldersen ? – overstralen

    *memoriseren: inheugenen ?, beheugenen ?

    *compenseren: (in de betekenis van ‘in balans brengen’): tegenwegen (van tegenwicht)

    *masseren: drelen (?): staat in het WNT met de betekenis: strelen, aaien, zacht strijken langs (zou verwant zijn aan ‘draaien’), zou enkel Zuid-Nederlands zijn, al heb ik er zelf nooit van gehoord, is waarschijnlijk een van de vele oud ‘Vlaamse’ woorden die zo nu en dan door een schrijver nog eens werden gebruikt, in dit geval Stijn Streuvels.

    *parfumeren: begeuren

    *combineren: twenen, twijnen of jouw voorstel begaren

    *automatiseren: ‘zelfwerkend’ maken , BTL: verrekentuiglijken –> rekentuig = taluw –> vertaluwen / of als je werktuig als grondwoord wilt, in België gebruikt men het woord ‘alaam’ soms voor werktuig (etymologisch verwant met het Engelse loom): veralamen of verlamen (‘a’ gewoon laten wegvallen)

    *heroïseren: verhelden (// vermannen)

    *offeren: iets met het Gotische ‘hunsl’ ? (“That the Germanic peoples may have regarded blót as a form of communion may also be shown by the Gothic word hunsl and its Old English cognate húsel.”) http://wodening.users.warpdriveonline.com/blot.html

    *reïncarneren: herbelichamen of herzielen/herbezielen (// zielsverhuizing)

    *investeren (alleen in geldzaken): begelden

    *subsidiëren: betoelagen (staat al in BTL)

    *identificeren: vereenzelvigen (zich met een personage vereenzelvigen) – bezelven, verzelven (een lijk bezelven/verzelven)

    *penetreren (in seksuele zin): penis = ? een nieuw woord verzinnen (een wetenschappelijk woord) (vedel ?? maar dat heeft dan ook weer de betekenis van viool) … door- , be-

    *ejaculeren: zaadlozen, uitzadigen, ontzaden (= “beginnen te zaaien”? zoals in ontdooien, maar zou als ontpitten begrepen worden) ontzadigen, afzaden, afzadigen ? , misschien hier ‘afvlieden’, van zich laten ‘afstromen’ (sorry voor het plastisch woordgebruik :s)

    *masturberen: eum .. laat je verbeelding de vrije loop..
    –> in het WNT : rijnen Middelnederlands rinen : aanraken, aanroeren (wederom zou het leuk zijn als we over een wetenschappelijk woord zouden beschikken), desnoods voor fouilleren gebruiken ofzo.

    *sensibiliseren: wordt misschien niet gebruikt in Nederland –> verontvankelijken (iemand ontvankelijk maken voor iets)

    *visualiseren: … verogen ? verzichtelijken?
    *innerveren: van zenuwen voorzien –> bezenuwen
    *revalideren: ?
    *castreren: lubben
    *chanteren: afdreigen
    *reconstrueren: wedersamenstellen – een reconstuctie = wedersamenstelling (lange tijd zeer gebruikelijk geweest in Vlaanderen, wordt nu afgekeurd…)
    *discrimineren: misbejegenen – scheefbejegenen (BTL)
    *projecteren: voorstralen

    *adopteren (in de betekenis ‘in de familie opnemen’): versibben
    *koloniseren: hemen is mooi, de ongunstige bijklank ontbreekt, is misschien een nadeel
    *alarmeren: misschien een letterlijke vertaling verzinnen: à l’arme / te wapen, ten strijde … een oud Germaans woord voor strijd zoeken en er een bruikbare afleiding van maken
    *…

    1. Mooi, dank!

      Bedommelen: goeie, al klinkt hypnotiseren nog wel spannender.

      Ik zou bij oriënteren niet voor zo’n (half)letterlijke vertaling gaan.

      Nijver gebruiken voor zaken die met industrie te maken hebben lijkt mij een goed idee.

      Bij compenseren zou ik dan eerder voor bijwegen gaan.

      Jouw evenwoord voor combineren was ik alweer vergeten! Stom, want twenen (of het misschien verwarrende twijnen) is beter dan mijn voorstel.

      Het leenwoord offeren hoort wat mij betreft niet in deze lijst thuis, omdat de klemtoon op de eerste lettergreep ligt. Maar aansluiting bij Gotisch hunsl lijkt mij een goede oplossing. De Nederlandse vorm zou dan (het) honzel zijn.

      Reïncarnatie is dan wel zielsverhuizing, maar bij herzieling stel ik me voor dat een oud lichaam een nieuwe ziel krijgt. Oftewel het omgekeerde van reïncarnatie.

      Begelden voor investeren is niet slecht. Misschien dat we nog een woord kunnen vinden dat ook niet-geldelijke zaken dekt.

      Lubben: mooi. Ik zat al te klooien met gelden, ontevreden over de verwarring met geld ‘betaalmiddel’.

      Ik dacht bij adopteren ook aan iets met sibbe, maar toen besefte ik dat het ook voorkomt dat een kind door een familielid wordt geadopteerd en dus feitelijk nog bínnen de eigen sibbe blijft. Daarom zou ik een algemener woord verkiezen.

      Kolonisatie hoeft niet altijd ten koste gaan van anderen. Indien daar wel sprake van is kun je tegelijkertijd van onthemen spreken.

  4. Inmiddels heb ik meerdere voorstellen van Marcel en Lander aan de lijst toegevoegd.

    Evenwoorden die te lang zijn of als samenstelling niet al te handzaam voorkomen heb ik vooralsnog achterwege gelaten.

  5. Een suggestie voor abstract: men zou “tijgen” kunnen gebruiken in de plaats van “trekken.” De BTL suggereert al “aftogelijk” voor “abstract,” dus aftijgen zou een goede wisselkeuze zijn.

    Dat levert dan dit op:
    abstraheren – aftijgen
    abstract – aftogelijk
    abstractie – aftogelijkheid (?)
    geabstraheerd – afgetogen

  6. Persoonlijk meen ik dat jullie zonder enige leidraad werken. Het zijn allemaal gekende Franse werkwoorden. Zoek gewoon de beste vertaling naar goed Nederlands en je hebt wat je wil. Of is het de bedoeling het warm water of het wiel terug uit te vinden? Of een soort nieuwe taal om een degelijke en lang bestaande te vervangen?
    Indien gewenst zet ik hier even het volledige lijstje, dan zijn we tenminste al een stapje verder.
    Nu, voorlopig alles met de letter A dan. Bij een groot gedeelte heb ik -eren weggelaten, aangezien dat er gewoon bijgeflikkerd is geweest, door Fransaanbidders:
    Abandonneren
    Abdiceren
    Abdiqeren
    Abonneren
    Aborteren
    Absenteren
    Abstineren
    Abstraheren
    Accapareren
    Accelereren
    Accentueren
    Accentueren
    Accepter
    Acclimatiseren
    Accomoderen
    Accompagneren
    Accorderen
    Accrediteren
    Accrocheren
    Acquireren
    Acquiteren
    Acteren
    Activeren
    Actualiseren
    Adapteren
    Administreren
    Admitteren
    Adoniseren
    Adopteren
    Adoreren
    Adresseren
    Adsorberen
    Adstrueren
    Adverteren
    Adviseren
    Afficheren
    Affiliëren
    Affineren
    Affirmeren
    Affronteren
    Afvijzen
    Agenderen
    Ageren
    Agglutineren
    Aggregeren
    Agioteren
    Agiteren
    Agnosceren
    Alarmeren
    Alcoholiseren
    Alfabetiseren
    Aligneren
    Alkaliseren
    Allitereren
    Alloceren
    Alluderen
    Altereren
    Alterneren
    Ambiëren
    Amenderen
    Amenderen
    Amortiseren
    Amplificeren
    Amput
    Amus
    Amuseren
    Analys
    Analyseren
    Anatomis
    Anim
    Annex
    Annonc
    Annoteren
    Annul
    Annuleren
    Anodi
    Anonim
    Anteced
    Antedat
    Antichambr
    Anticip
    Apaiser
    Apliceren
    Apocop
    Apostill
    Apparent
    Appell
    Appelleren
    Applaudiss
    Appliquer
    Apport
    Appret
    Apreci
    Aproviand
    Aquarell
    Arbitr
    Arc
    Archaïs
    Archiv
    Ardois
    Argument
    Argumenteren
    Aromatis
    Arrang
    Arrangeren
    Arresteren
    Arriveren
    Arros
    Articul
    Aspirer
    Assaisoneren
    Assembl
    Assimileren
    Assist
    Assisteren
    Associ
    Asson
    Assort
    Assumer
    Assurer
    Atomis
    Atrofi
    Attend
    Attest
    Attrap
    Audit
    Autoris
    Autoriseren
    Aval
    Avanc
    Avonturen
    Avonturieren

    Wie nadenkt en iets van Nederlands kent, zal gemakkelijk genoeg, goede uitwijkmogelijkheden vinden. Ze zijn er, dat is zeker!

  7. protesteren :opspelen
    protest opspeling
    protesteerder :opspeler
    geprotesteerd :opgespeeld

    orienteren : streekrichten
    orienntate :steekrichterij
    georienteerd :gestreekricht

    specificeren : verbijzonderen
    specificatie : verbijzondering
    specifiek:bijzonderig
    gepecificeerd ;verbijzonderd

    masseren : spierkneden
    massage : spierkneding
    masseur :spierkneder
    gemasseerd :gespierkneed

    meubileren : beboedelen
    meubel : boedelstuk
    gemeubileerd : beboedeld

  8. revalideren : aansterken
    revalidatie : aansterking
    gerevalideerd : aangesterkt

    memoriseren : inheugen
    memorisatie : inheugenis
    gememoriseerd :ingeheugd

    barricaderen : verschansen,versperren
    barricade : verschansing,versperring
    gebarricadeerd : verschanst,versperd

  9. Voor barricaderen zou ik nu eerder AFSCHANSEN gebruiken.Verschansen is meer zich beschermen tegen iets of iemand.
    Voor ‘installeren’ heb ik ook ‘ONDERBRENGEN’ gevonden. Dus :onderbrengen,onderbrenging,ondergebracht.
    Op de webstek van inl leiden trof ik voor protesteren het woord ‘aantuigen’ aan.Ze beweren zelfs dat dit woord de volledige betekenis van protesteren dekt.. Dus : aantuigen,aantuiging,aantuiger,aangetuigd.
    Walter

Geef een reactie

Vul je gegevens in of klik op een icoon om in te loggen.

WordPress.com logo

Je reageert onder je WordPress.com account. Log uit /  Bijwerken )

Facebook foto

Je reageert onder je Facebook account. Log uit /  Bijwerken )

Verbinden met %s

Deze site gebruikt Akismet om spam te bestrijden. Ontdek hoe de data van je reactie verwerkt wordt.