Naar de inhoud springen

Taaldacht

Mijmeringen over de aard en wortels van onze taal

  • Voorzijde
  • Inhoudsopgave
  • Lijsten
  • Naslagwerken
  • Vragen & opmerkingen
  • Over ons

Auteur: Olivier van Renswoude

Schrijft onder meer over de herkomst van woorden.
Algemeen

De trappen van vergelijking in het wild

De taal met onregelmatigheden heeft diepte, toont groene ouderdom. Welige scheefgroei maakt dat wij niet goed–goeder–goedst maar goed–beter–best zeggen. En waren de trappen van vergelijking geheel niet getemd, geen van zulke verschillen geëffend, dan klonk het zelfs nog jong–juur–juist. Lees verder “De trappen van vergelijking in het wild”

Olivier van Renswoude30 mei 202213 september 20228 reacties
Herkomst

Waarom zij lijsters heten

Het licht in deze wereld straalt te beter bij de hoge klanken der vogels, en de lijsters zingen schoner dan menig ander hier in verentooi. De zanglijsters in het bijzonder worden bij noeming geëerd, maar de naam lijster zou op zich al naar hun opmerkelijke stemgeluid verwijzen kunnen. Lees verder “Waarom zij lijsters heten”

Olivier van Renswoude25 mei 202213 september 20225 reacties
Algemeen

Van goud is gulden

Rijk is onze taal met het achtervoegsel -en in woorden als eiken, stalen en linnen, voor aard, afkomst of maak. Het kon van invloed zijn op de klinker van het grondwoord, al werd het verschil vaak weer geëffend. Zo hebben wij zowel gulden als gouden en vroeger bijvoorbeeld ook hulten naast houten. Lees verder “Van goud is gulden”

Olivier van Renswoude7 mei 202211 oktober 20223 reacties
Herkomst

Deze boom houdt heksen weg

Met een geweld aan geurige bloemen tiert ieder voorjaar vroeg de gewone vogelkers, een verdrijver van toverkollen volgens oud volksgeloof. Het is een eigenschap die wellicht besloten ligt in de Oostenrijkse benaming Alexen, die bovendien te vereenzelvigen zij met onze kruidnaam alsem. Lees verder “Deze boom houdt heksen weg”

Olivier van Renswoude4 mei 202216 september 20224 reacties
Bespreking

De Noorman lijdt het genadeloze noodlot

Als een kunstige koortsdroom woedt The Northman (2022) op het witte doek: vlagen van vervoering in heidense geest wisselen met botbrekend geweld in de hervertelling van een oud en eenvoudig verhaal—over de koningszoon Amleth die zijn vader wreken zal. Lees verder “De Noorman lijdt het genadeloze noodlot”

Olivier van Renswoude2 mei 202213 september 202210 reacties
Herkomst

Wat heil, het is weer lengetijn!

De lente, voluit de lengetijn, heet zo om het lengen der dagen in Middelgaard. Het is een schoon woord dat evenwel een ander verdrong: het oorspronkelijke Germaanse, zelfs Indo-Europese woord, dat tot voor kort nog bestond in het hoge noorden van Nederland, als Gronings woars. Lees verder “Wat heil, het is weer lengetijn!”

Olivier van Renswoude20 maart 202213 september 20228 reacties
Algemeen

De voornaamwoorden van vroeger

Het had wellicht niet veel gescheeld of we zeiden nu niet die man en die vrouw maar za man en zoe vrouw, nog volgens de oorspronkelijke Germaanse voornaamwoordenschat, voordat die in de dochtertalen op verschillende wijzen omgewrocht raakte. Lees verder “De voornaamwoorden van vroeger”

Olivier van Renswoude15 maart 202213 september 202211 reacties
Geschiedenis, Herkomst

De Huigen en het Humsterland

Welk Germaans volk werd er in de vroege middeleeuwen in Béowulf en andere werken bedoeld met de Huigen? En klopt het vermoeden van sommige geleerden dat de oude Friese gouwnaam Hugumarchi, nu het Humsterland in Groningen, een herinnering aan deze mensen bewaart? Lees verder “De Huigen en het Humsterland”

Olivier van Renswoude4 februari 202213 september 202232 reacties
Herkomst

Eg gangi í tokuni

Aan het einde van haar wat onheilspellende lied Í tokuni zingt Eivør Pálsdottir over het dolen í endaleysu óvissuni ‘in het eindeloze onwisse’, een helderheid in het ons veelal nevelige Faeröers. Sommige streektaligen hier zullen meer van haar spraak begrijpen, waaronder de naam van het lied. Lees verder “Eg gangi í tokuni”

Olivier van Renswoude31 januari 202213 september 20222 reacties
Herkomst

Hoe de scholvers zijn

In een visplas zag ik laatst 1) drie verankerde opblaasdieren om aalscholvers te verschrikken en 2) een heleboel aalscholvers. Ze zwommen rondjes om die dingen, duikend naar sappige vissen, en in een boom zat er een kenmerkend met gespreide vleugels te drogen. Waarom heten ze scholvers? Lees verder “Hoe de scholvers zijn”

Olivier van Renswoude16 januari 202213 september 20224 reacties

Berichtnavigatie

Oudere berichten
Nieuwere berichten

Volg Taaldacht

  • Facebook
  • Twitter
  • Telegram
Een taalgeleerde kan zijn eigen spraak als het ware van buiten benaderen, haar aard bezien als een ding dat geen aanspraak op hem kan maken, en brede veranderingen van haar woordenschat en spelling voorstaan in het belang van handelsgemak of wetenschappelijke scherpte. Dat is één ding. Een grote dichter, die ‘zijn moedertaal liefheeft en erin gekoesterd is,’ kan er ook grote wijzigingen in aanbrengen, maar zijn veranderingen van de taal zijn gemaakt in de geest van de taal zelf: hij werkt van binnenuit. De taal die doorstaat heeft de veranderingen ook bezield.

C.S. Lewis

Heidense oordnamen in de Lage Landen Heidense oordnamen te Lagen Landen
Versteende verwijzingen naar het ooit heilige

Germaanse liedkunst: een leidraad Germaanse liedkunst: een leidraad
De oude wijze van stafrijm in maat

Vergeten woorden Vergeten woorden
Teloor in de loop der eeuwen

Namen voor de nieuwe tijd Namen voor de nieuwe tijd
Herleving vanuit eigen taal

Nederlandse ruinstaven Nederlandse ruinstaven
Hernieuwing van een oude schat

Lastige leenwoorden Lastige leenwoorden
En hun vervangingen van eigen bodem

Nieuwste opmerkingen

  • Olivier van Renswoude op Vragen en opmerkingen
  • William op Een oude kunst met vezels
  • Lolke op Vragen en opmerkingen
  • Lolke op Vragen en opmerkingen
  • Lolke op Vragen en opmerkingen
  • Lolke op Vragen en opmerkingen
  • Olivier van Renswoude op Vragen en opmerkingen
  • Lolke op Vragen en opmerkingen

Oude namen van hier Oude namen van hier
Een kleine bloemlezing

Germaanse namen Germaanse namen
In hun Oudnederlandse en hedendaagse vormen

Namen van Nederlandse stammen Namen van Nederlandse stammen
Wat er schuilt achter latinisaties als Batavi

Germaans in het Frans Germaans in het Frans
Woorden uit de taal der Franken en andere Germanen

Latijns-Germaanse evenknieën Latijns-Germaanse evenknieën
Erfenis van de gemeenschappelijke voorloper

De magie van het woord en de kracht van het beeld zijn samen met de emoties van klanken de oudste vormen van magie. De kleur van woorden, het gevoel dat daarachter zit, dat vind ik mooi. De zeggingskracht van beelden vind je terug in de oeroude symbolen. Woorden en beelden roepen gevoelens op en kunnen drijfveren worden.

Marten Toonder

Taaldacht

  • Voorzijde
  • Inhoudsopgave
  • Lijsten
  • Naslagwerken
  • Vragen & opmerkingen
  • Over ons

Blijf op de hoogte van nieuwe stukken

Voeg je bij 1.990 andere abonnees

Of volg ons zo

  • Facebook
  • Twitter
  • Telegram
Site gemaakt door WordPress.com.
  • Volg Volgend
    • Taaldacht
    • Doe mee met 464 andere volgers
    • Heb je al een WordPress.com-account? Nu inloggen.
    • Taaldacht
    • Aanpassen
    • Volg Volgend
    • Aanmelden
    • Inloggen
    • Deze inhoud rapporteren
    • Site in de Reader weergeven
    • Beheer abonnementen
    • Deze balk inklappen
 

Reacties laden....