Naar de inhoud springen

Taaldacht

Mijmeringen over de aard en wortels van onze taal

  • Voorzijde
  • Inhoudsopgave
  • Lijsten
  • Naslagwerken
  • Vragen & opmerkingen
  • Over ons

Categorie: Herkomst

Herkomst

Wat heil, het is weer lengetijn!

De lente, voluit de lengetijn, heet zo om het lengen der dagen in Middelgaard. Het is een schoon woord dat evenwel een ander verdrong: het oorspronkelijke Germaanse, zelfs Indo-Europese woord, dat tot voor kort nog bestond in het hoge noorden van Nederland, als Gronings woars. Lees verder “Wat heil, het is weer lengetijn!”

Olivier van Renswoude20 maart 202213 september 20228 reacties
Geschiedenis, Herkomst

De Huigen en het Humsterland

Welk Germaans volk werd er in de vroege middeleeuwen in Béowulf en andere werken bedoeld met de Huigen? En klopt het vermoeden van sommige geleerden dat de oude Friese gouwnaam Hugumarchi, nu het Humsterland in Groningen, een herinnering aan deze mensen bewaart? Lees verder “De Huigen en het Humsterland”

Olivier van Renswoude4 februari 202213 september 202232 reacties
Herkomst

Eg gangi í tokuni

Aan het einde van haar wat onheilspellende lied Í tokuni zingt Eivør Pálsdottir over het dolen í endaleysu óvissuni ‘in het eindeloze onwisse’, een helderheid in het ons veelal nevelige Faeröers. Sommige streektaligen hier zullen meer van haar spraak begrijpen, waaronder de naam van het lied. Lees verder “Eg gangi í tokuni”

Olivier van Renswoude31 januari 202213 september 20222 reacties
Herkomst

Hoe de scholvers zijn

In een visplas zag ik laatst 1) drie verankerde opblaasdieren om aalscholvers te verschrikken en 2) een heleboel aalscholvers. Ze zwommen rondjes om die dingen, duikend naar sappige vissen, en in een boom zat er een kenmerkend met gespreide vleugels te drogen. Waarom heten ze scholvers? Lees verder “Hoe de scholvers zijn”

Olivier van Renswoude16 januari 202213 september 20224 reacties
Afgestoft, Herkomst

Heen en vandaan

We zijn in dit bestaan bestemd altijd op één plek te zijn en niet overal tegelijk, altijd ergens in rust of op weg naar elders. Die gebondenheid aan ruimte biedt ontdekking, een wereld van hier, daar en waar. Maar ook van heen en vandaan. En die woorden zijn de overblijfselen van iets schoons. Lees verder “Heen en vandaan”

Olivier van Renswoude12 januari 202213 september 202211 reacties
Afgestoft, Herkomst

Een inlandse esdoorn in ere hersteld

Hoewel zijn gevleugelde vruchten bij vlagen best een eind kunnen dwarrelen is de Spaanse aak niet uit Spanje komen overwaaien. Hij heet ook veldesdoorn, maar dat doet hem evenmin recht. Heerlijk in de herfst met bladeren diepgeel heeft deze boom hier andere, oeroude namen: aver en mapel. Lees verder “Een inlandse esdoorn in ere hersteld”

Olivier van Renswoude23 oktober 202113 september 20227 reacties
Herkomst

Waarom de angel van een mes ook arend heet

Bij messen, zeisen en ander snijgerei is de angel het uiteinde dat in het heft of de steel sluit. In de kuststreken wordt het echter vanouds ook arend genoemd. Dit is, in weerwil van enkele aanzienlijke woordenboeken, geen verwijzing naar de roofvogel maar een zeer oude afleiding op zichzelf. Lees verder “Waarom de angel van een mes ook arend heet”

Olivier van Renswoude18 oktober 202113 september 20222 reacties
Algemeen, Herkomst

Boeddha in het Nederlands

De wijsgeer Siddhārtha Gautama werd beroemd onder de benaming buddha, het voltooid deelwoord van Sanskriet bódhati ‘gewaarworden’. Dat werkwoord is een evenknie van ons bieden, zoveel is bekend. Doch in onze streken bestond wellicht ook een evenknie van buddha zelf—als naam. Lees verder “Boeddha in het Nederlands”

Olivier van Renswoude12 oktober 202113 september 20228 reacties
Herkomst

Het hout van een halchter

Een oud, ooit wijdverbreid woord voor een boomaard, doch niet wis welke: dat mag liefhebbers van woorden en bomen verheugen. Van halchter spreken wij, een benaming die veelvormig voortleeft in oordnamen, zoals Halchter in Nedersaksen en Helchteren in Belgisch Limburg. Lees verder “Het hout van een halchter”

Olivier van Renswoude4 oktober 202113 september 20221 reactie
Afgestoft, Herkomst

Sommige beken zijn itters

Verspreid over de Lage Landen en Noordwest-Duitsland zijn of waren een aantal beken met de naam Itter. Klaarblijkelijk was deze ooit een algemene aanduiding van kleine, wildzame stromen van een aard. Maar welke aard? Hoe verschillen deze itters—of itteren—van andere beken? Lees verder “Sommige beken zijn itters”

Olivier van Renswoude30 september 202113 september 202216 reacties

Berichtnavigatie

Oudere berichten
Nieuwere berichten

Volg Taaldacht

  • Facebook
  • Twitter
  • Telegram
Een taalgeleerde kan zijn eigen spraak als het ware van buiten benaderen, haar aard bezien als een ding dat geen aanspraak op hem kan maken, en brede veranderingen van haar woordenschat en spelling voorstaan in het belang van handelsgemak of wetenschappelijke scherpte. Dat is één ding. Een grote dichter, die ‘zijn moedertaal liefheeft en erin gekoesterd is,’ kan er ook grote wijzigingen in aanbrengen, maar zijn veranderingen van de taal zijn gemaakt in de geest van de taal zelf: hij werkt van binnenuit. De taal die doorstaat heeft de veranderingen ook bezield.

C.S. Lewis

Heidense oordnamen in de Lage Landen Heidense oordnamen te Lagen Landen
Versteende verwijzingen naar het ooit heilige

Germaanse liedkunst: een leidraad Germaanse liedkunst: een leidraad
De oude wijze van stafrijm in maat

Vergeten woorden Vergeten woorden
Teloor in de loop der eeuwen

Namen voor de nieuwe tijd Namen voor de nieuwe tijd
Herleving vanuit eigen taal

Nederlandse ruinstaven Nederlandse ruinstaven
Hernieuwing van een oude schat

Lastige leenwoorden Lastige leenwoorden
En hun vervangingen van eigen bodem

Nieuwste opmerkingen

  • Olivier van Renswoude op Vragen en opmerkingen
  • William op Een oude kunst met vezels
  • Lolke op Vragen en opmerkingen
  • Lolke op Vragen en opmerkingen
  • Lolke op Vragen en opmerkingen
  • Lolke op Vragen en opmerkingen
  • Olivier van Renswoude op Vragen en opmerkingen
  • Lolke op Vragen en opmerkingen

Oude namen van hier Oude namen van hier
Een kleine bloemlezing

Germaanse namen Germaanse namen
In hun Oudnederlandse en hedendaagse vormen

Namen van Nederlandse stammen Namen van Nederlandse stammen
Wat er schuilt achter latinisaties als Batavi

Germaans in het Frans Germaans in het Frans
Woorden uit de taal der Franken en andere Germanen

Latijns-Germaanse evenknieën Latijns-Germaanse evenknieën
Erfenis van de gemeenschappelijke voorloper

De magie van het woord en de kracht van het beeld zijn samen met de emoties van klanken de oudste vormen van magie. De kleur van woorden, het gevoel dat daarachter zit, dat vind ik mooi. De zeggingskracht van beelden vind je terug in de oeroude symbolen. Woorden en beelden roepen gevoelens op en kunnen drijfveren worden.

Marten Toonder

Taaldacht

  • Voorzijde
  • Inhoudsopgave
  • Lijsten
  • Naslagwerken
  • Vragen & opmerkingen
  • Over ons

Blijf op de hoogte van nieuwe stukken

Voeg je bij 1.990 andere abonnees

Of volg ons zo

  • Facebook
  • Twitter
  • Telegram
Site gemaakt door WordPress.com.
  • Volg Volgend
    • Taaldacht
    • Doe mee met 464 andere volgers
    • Heb je al een WordPress.com-account? Nu inloggen.
    • Taaldacht
    • Aanpassen
    • Volg Volgend
    • Aanmelden
    • Inloggen
    • Deze inhoud rapporteren
    • Site in de Reader weergeven
    • Beheer abonnementen
    • Deze balk inklappen
 

Reacties laden....