Het was een mooie ochtend toen ik mijn voordeur achter mij dichtdeed en op mijn gemak met het kettingslot van mijn fiets begon te klungelen. Ik had meer dan genoeg tijd om mijn bestemming te bereiken. Toch voelde ik plots enige haast, want in mijn ooghoek zag ik twee jongemannen aan komen lopen – beide keurig gekleed en met net kapsel. Bij elk hing een tas om de schouder. Mormonen! In een praatje had ik geen zin en ik probeerde sneller mijn slot eraf te krijgen, zodat ik mij uit de wielen kon maken. Maar het lukte niet en ik werd aangesproken.
Ik werd aangesproken van enige afstand zelfs en in vloeiend, helder Nederlands, zij het met een onmiskenbaar Amerikaanse tongval: “Hallo meneer, mogen wij u wat vragen?” Of iets dergelijks. Ik begon me al wat schuldig te voelen over mijn vluchtpoging en wierp een halfbakken “joe” terug. Op hetzelfde ogenblik besefte ik hoe bijzonder het eigenlijk is dat mensen zo de moeite nemen om mijn taal zorgvuldig aan te leren. Mormonen hebben in dat opzicht een goede naam.
Ze kwamen dichterbij. Ik vermande me. “Ho!” zei ik luid, en ik stak een stoppende, vlakke hand uit. Ze schrokken even. Maar het was niet bedoeld om het gesprek in de kiem te smoren. “Pas op,” vervolgde ik, en ik wees naar de tegels tussen ons, waar een geweldige hondendrol op een nietsvermoedend slachtoffer lag te wachten. Het had niet veel gescheeld of een van hen was daar glorieus met een glanzende, zwartleren schoen in verzonken.
De schrik verdween en hij keek op met een gelukzalig gezicht. “Mijn redder!”
Taaldacht 
Op de piek van Koya-San een mistige berg in Japan overnachtte ik laatst in een Boeddhistische tempel. Toen mijn avondeten was opgediend kwam een monnik om alle gerechten toe te lichten en vroeg ten slotte waar ik vandaan kwam. Oranda verklaarde ik en de monnik zij meteen in perfect Nederlands “eet smakelijk en ik wens u een goede avond”.
Het effect op de gemoedstoestand bij het horen van je eigen taal ver van huis is niet te onderschatten. Een plotseling gevoel van respect en verbondenheid overviel mij. Een soortgelijk effect die uw passanten waarschijnlijk ook beoogden. Ik zou overigens geen “ho!” geroepen hebben, wie weet had de schok van het in de drol trappen dit keer daadwerkelijk in zijn verlossing geresulteerd. Ikzelf antwoordde overigens met een duidelijke “dank u, konbanwa”.
Ja, kijk die (Amerikaanse) Mormonen-zendelingen, dat zijn alvast geen dommeriken maar het blijven meestal wel predikers in de woestijn, verblind en gehersenspoeld door het Zand & het Zaad van Mormon. Ze zijn altijd perfekt voorbereid op hun missie om zieltjes te winnen voor en te binden aan hun spiritueel dogmatische klub, onder meer door de goede kennis van de taal van de doelgroep. Het zijn uitstekend opgeleide, slimme en sluwe verkopers van geestelijke (erf)goederen die ze in opdracht van Den Hoge in den vreemde aan de man/vrouw trachten te brengen, een beetje zoals gewiekste 17de eeuwse Hollandse koopmannen in een modern kleedje, moge ik hier zeggen. Met spontaan respekt en de moeite nemen heeft dat eigenlijk weinig te maken, ze zijn gewoon heel slim en sluw, zoals de woestijnvossen…. en zoals dat in bovenstaande post eigenlijk ook een beetje bevestigd wordt…
En ja, zo’n laag-bij-de grondse hondendrol, daar is, God almachtig, inderdaad weinig kruid tegen opgewassen, zelfs het Hemelse Kruid van Mormon niet!
De mormoonse kerk van de heiligen der Laatste Dagen werd gegrondvest in 1830, uitgerekend in het jaar dat de dappere ‘Belgen’ de ‘Hollanders’ in de pan hakten waardoor meteen ook de laatste dagen van het Hollands Bewind geteld waren. Zou het een Profetisch Teken aan de wand geweest kunnen zijn?
Dit snap ik dus niet, he. Ik ken die Mormonen niet, nooit gesproken of gezien, maar gewoonweg te veronderstellen dat ze gedreven zijn door “sluwheid”, dat ze niet gedreven zijn door “spontaan respekt en moeite nemen” zonder grond, dat is me een raadsel. Hoe wordt dat in bovenstaande post “een beetje bevestigd”? Het gaat me niet om de Mormonen, maar algemene beschaving dat men niet verondersteld zonder reden dat mensen kwaadaardig zijn en hun goede kanten allemaal berekening is, dan is er toch geen beschaving meer? Onbegrijpelijk.
Of beschaving iets met de kwaadaardige of goedaardige natuur van de mens te maken heeft vraag ik me af. Ik zie dat meer als een morele vraagstuk. Het boek “Het morele landschap” geschreven door Sam Harris is en interessant startpunt om daarop antwoorden te formuleren.
Beste,
Ik mag zeggen dat ik de Mormoonse religie, levensvisie en levenswijze alsook hun goed georganiseerd en gedirigeerd wereldwijd zendelingen- en bekeringsstrategie wel een beetje ken en dus dacht ik dat ik daar alsnog een eigen mening mag over hebben en uitspreken, of niet soms? Of die mening juist of terecht is, laat ik hier in het midden, dat laat spatie voor open discussie maar als men geen mening en zelfs geen kennis ter zake heeft, ja dan wordt dat wat moeilijk.Ter verduidelijking: ik had het hier enkel over de Mormoonse (vanuit Utah en Salt Lake City) georganiseerde zendelingen- en bekeringsstrategie en de sluwheid – of moet ik het in iets moderner en allicht ook wat minder ‘sluw’ klinkende ‘business’ taal vertalen als ‘goed bedachte en uitgespeelde propaganda- en verkooptechnieken’ – die ze hierbij inzetten. Het is toch niet omdat men ‘sluw’ is dat men meteen ook ‘kwaadaardig’ zou zijn? ik moge aannemen dat U het met mij eens bent dat (religieus) zendelingen- en bekeringswerk altijd ‘berekend’ is, straffer zelfs, berekend moet zijn (om goed, effectief en vruchtdragend te zijn) of wat dacht U dan? Persoonlijk vind ik dat de Mormon-zendelingen en predikers op dat vlak aan hun (religieuze) opdracht/missie uitstekend gestalte geven, beter zelfs dan de vele (katholieke) missiepaters en nonnen van het Koloniale Rijk van weleer. Kijk, ‘politiekers’ bv. die zijn ook ‘sluw’, moeten ‘sluw’ zijn (om goed te zijn) maar daarom zijn die toch ook niet ‘kwaadaardig’ te noemen, neen toch? Tot slot nog een filosofisch vraagje, een uitnodiging tot zelfreflektie: hebt U zichzelf nooit eens betrapt op een ‘berekening’, een berekend moment of zelfs op een ‘sluwe’ zet, zonder dat U daar meteen een biechtvader over hoefde aan te spreken? Ik hoop voor U van wel!
Aan Hrodberht: interessante bemerking maar is het niet zo dat dialektische begrippen als ‘goed’ en ‘kwaad’ gewoon zelf deel uitmaken van de menselijke ‘beschaving’ en dus ook een essentieel onderdeel zijn van het of een ‘moreel vraagstuk’, van het begrip ‘moraal’? De ‘natuur’ van de mens, wat dekt dat precies, gesteld tegenover ‘beschaving’ en is ‘beschaving’ dan geen deel van de menselijke ‘natuur’? Naar mijn aanvoelen is ‘beschaving’ zo iets als een (menselijke) groepskode, in eerste instantie gericht op zelfbehoud (van de groep) en in tweede instantie op niet – (zelf)destructieve ‘expansie’. Waar die twee elementen in het gedrang komen, is er sprake van een bedreigde ‘beschaving. Ik meen dat dit thans – op wereldvlak – meer en meer aan de orde komt.
@Jos
We leven inderdaad in gespannen tijden waarbij begrippen als cultuur, tradities, sociale organisatie en moraal opnieuw geijkt moeten worden. Ik deel uw zorgen.
Mijn punt is dat een beschaving of civilisatie in een historische context niets met “goedaardig” of “kwaadaardig” of een moreel oordeel over mensen te maken heeft. De Romeinen waren beschaafd, de slaaf die in de catacomben van het Colosseum in Rome werkte kan u er alles over vertellen. De Inca’s hadden een beschaving en wij weten allemaal wat zij aan de zon offerden.
Als we het over onze huidige tijd hebben dan leven wij als Nederlanders op de toppunt van beschaving zoals wij dat zelf ervaren. Globalisering en cultuurrelativisme eroderen de fundamenten van onze cultuur en tradities vandaag de dag. Mormonen horen bij de laatste categorie van mijn zorgen hierover maar het principe van religie niet.
Ik zie in Japan en Korea (Daar kom ik overigens heel veel Mormonen tegen.) hoe trots mensen zijn op hun geschiedenis, cultuur, tradities en hoe deze met festiviteiten en evenementen worden gevierd. Allemaal evenementen waarbij een dorp of stadswijk bij elkaar komt en jonge mensen een speciale rol vervullen om zich zo geaccepteerd en nuttig te kunnen voelen in de gemeenschap. Maar ook daar verdwijnt deze cultuur snel.
In een Nederlandse krant las ik dat Oranje comités geen Koningsdag meer willen organiseren omdat er zoveel regelgeving en bureaucratie is. Dit soort comités en stichtingen zijn de ruggengraat van onze cultuur en organisatie vermogen. Zij organiseren de Paasvuren, bloemencorso’s enzovoort. Cultuur overdracht en overdracht van normen en waarden vinden ook binnen dit soort organisaties plaats. Als een overheid dergelijke initiatieven ondermijnt hebben we een probleem.
Dergelijke ontwikkelingen maken onze cultuur en levenswijze zoals u zegt inderdaad kwetsbaar. Ik adviseer het boek “Bowling Alone” geschreven door Robert Putnam. Het boek is een analyse van de Amerikaanse samenleving maar is ook op ons van toepassing. Het sluit aan bij deze gedachtegang en is naar mijn mening erg leerzaam.
Dank voor uw reactie en de info. Uit uw voorbeelden blijkt dat ‘groepskode’ inderdaad de spil blijkt te zijn van het begrip ‘beschaving’/’cultuur’. Religie is – voor zover deze geen exclusief individueel karakter heeft – bij uitstek een ‘groepskode’ evenals ‘taal’ en andere met een groep en een identiteit verbonden vormen van menselijke communicatie. De term ‘globalisering’ lijkt me daar haaks op te staan omdat ik een mondiale mensengroep (beschaving/cultuur/identiteit) niet mogelijk, in elk geval niet levensvatbaar en ook niet leefbaar acht. Naarmate de wereld zogezegd ‘globaliseert’ (of in de richting van ‘globaliseren’ geduwd/geforceerd wordt) nemen de spanningen tussen de verschillende mensengroepen en culturen op diverse vlakken op onze planeet ook evenredig toe. Religieus-ideologisch extremisme en terrorisme is daar alvast één (destructieve) exponent van. De motor van de ‘globalisering’ is wetenschap en techniek die de mensheid ‘vooruit’ stuwt, zij het in één en dezelfde onbetwistbare en niet voor betwisting vatbare richting en hiermee ook de mensheid en de mens berooft van minstens 2 essentiële menselijke waarden: vrijheid en zingeving die – zo niet aan elkaar gelijk – dan toch aan elkaar complementair zijn. Als die verloren gaan, gaat ook de mensheid verloren, vernietigt de mensheid zichzelf in haar drang naar en met haar universele ‘vooruitgang’.