Graag kijk ik naar films die gaan over vroegere tijden, het liefst meer dan een eeuw geleden. Te groter is mijn vreugde als de makers ook de moeite hebben genomen om het taalgebruik van zulke tijden te herscheppen, voor zover de verstaanbaarheid dat toelaat. Het kleinste knikje naar het taalgebruik van toen kan al een bijzondere uitwerking hebben. Een bijzonder woord, een andere woordvolgorde, of een ietwat andere tongval; zulks kan de kijker vervoeren naar een andere tijd.

Een zo’n film is Ang Lee’s Ride with the Devil uit 1999. Hierin volgen we het leven van Jake Roedel en zijn maat Jack Bull Chiles tijdens de Amerikaanse Burgeroorlog. Zij wonen in Missouri, waar niet zozeer tussen twee legers wordt gevochten als tussen twee bendes: de noordengetrouwe jayhawkers tegenover de zuidengetrouwe bushwackers, waar de vrienden zich bij voegen.

Hieronder volgt een mooi staaltje ouderwets Missouri-Engels, uit een nachtelijk gesprek tussen Jack (links) en Jake, nadat eerder op de dag Jake zijn vinger heeft verloren in een schermutseling.

Jack Bull Chiles: My father’s under the dirt to stay. Like that’s gone to stay, too.

Jake Roedel: My finger?

Jack Bull Chiles: Mmm-hmm.

Jake Roedel: Well, so it is. And it makes me notable by the loss.

Jack Bull Chiles: You sound pleased… as if that finger’d been pesterin’ you for rings.

Jake Roedel: No. It was a fine finger and I’d rather have it still, but… it was took from me and it’s been et by chickens for sure. And I say, what is the good side to this amputation? And there is one.

Jack Bull Chiles: Name it, Jake.

Jake Roedel: Well, you say one day some Federals catch up to me in a thicket. They would riddle me and hang me and no Southern man would find me for weeks or months and when they did I’d be bad meat pretty well rotted to a glob.

Jack Bull Chiles: That’s scientifically accurate, I’m afraid. I’ve seen it.

Jake Roedel: I’d be a mysterious gob of rot. And people would say, “Who was that?” Then surely someone would look up and say, “Why it’s nubbin fingered Jake Roedel.” Then you could go and tell my father that I was clearly murdered and he wouldn’t be tortured by uncertain wonders.

Jack Bull Chiles: And that’s the good of it?

Jake Roedel: Yes sir, that’s the good.