De verkiezingen zijn weer begonnen. Van Dale vraagt u om het Woord van het Jaar te kiezen, oftewel het ‘beste’ nieuwe woord van 2010, en Genootschap Onze Taal wil uw stem voor het Onze Taal-woord van het jaar, dat wil zeggen het woord dat het meest kenmerkend is voor 2010.

Geen van beide verkiezingen gaat dus om het mooiste nieuwe woord. Niettemin, als ik de kandidaten zo bekijk dan lijkt onze taal er armzalig aan toe te zijn. Er valt nauwelijks een greintje dichterlijkheid te ontdekken. We zouden toch op zijn minst een paar woorden mogen verwachten die evenwel mooi zijn? Het één sluit het ander niet uit. Nou, wel het in hedendaags Nederlands zo te zien. Uiteraard valt het niet mee om een nieuw woord te bedenken dat mooi en dichterlijk is, en de meningen zullen altijd verdeeld zijn, maar wat zegt het over onze tijden als ze door deze woorden worden vertegenwoordigd? Lees en huiver:

Van Dale’s Woord van het Jaar
balansbandje
bestuursobesitas
daggeren
dreigtweet
gedoogregering
knetterrechts
knoflookcrisis
oliewolk
schandaaltreffer
talententelevisie

Daarnaast zijn er nog woorden te kiezen in de categorieën jongerentaal (balkonduiker, chillaxen, dork, pino, pokkefrost), lifestyle (cougar, dakevangelist, kinglouievrouw, onttwitteren, pingen), sport/amusement (dr. Bibberregel, horrortackle, Oranjebabe, schandaaltreffer, talententelevisie), economie (geldicide, knoflookcrisis, obesitaks, recessiegroeier, siësta-economie) en politiek (abklinken, bestuursobesitas, kamikazekabinet, roodhoofdpolitiek, waxinewerper).

Het Onze Taal-woord van het jaar
Anne Frank-boom
aswolk
Bavariameisje
Damschreeuwer
Dr. Bibber-regel
gedoogsteun
ipadden
linkse hobby
stresstest
waxinewerper

Einde opsomming. Ik besef dat ik goed mogelijk een zuurpruim lijk, maar hiervan klem ik de kaken op elkaar. Dit is niet bepaald het soort woorden waardoor ik mijn liefde voor taal heb gevonden. Hier heerst de vluchtigheid. Waar zijn de woorden van wijsbegeerte, van sprookjes en dieper bestaan? Waar zijn de woorden die verwijzen naar de natuur en andere zaken die ons korte leventje ontstijgen? (Aswolk daargelaten.)

De echte ‘winnaar’ in deze verkiezingen is wat mij betreft chillaxen. Niet alleen bestaat het nagenoeg geheel uit geleend spul, maar het is ook nog eens een kofferwoord, en zulks doet mij fronsen en draaien en… wel, húílen denk ik. Nu moet ik toegeven dat ik vroeger wel eens woorden als chill en relaxed zei, en soms nóg, maar daar was en ben ik niet trots op, en nooit en te nimmer zou ik dergelijke uitingen vereeuwigd willen zien worden. Dus ook niet in verkiezingen als deze. Taal is een koppig dier; je kunt haar nooit geheel tam krijgen, áls je dat al zou willen, maar we laten haar nu wel rondlopen als een aap in een museum – een aangeklede, schreeuwende aap in een museum.

Dan het woord daggeren. Van alle woorden lijkt dit het meest ouderwets Nederlands, maar de betekenis verdrijft enige hoop op tijdloosheid en koers, want ‘erotisch dansen, waarbij de danspartners dansend ‘de daad’ nabootsen’. Allemachtig. Gelukkig zullen de meeste van deze woorden het niet lang uithouden en zijn ze hooguit een tijdsschets, ter lering en vermaak van toekomstige generaties. (Om dreigtweet kon ik smakelijk lachen.) En natuurlijk, vluchtige woorden horen erbij, maar ik hoop dat de wijze waarop wij onze taal aanwenden en behandelen ten goede zal veranderen.

Ondertussen droom ik van een tijd dat taluw tot woord van het jaar is verkozen.