Voor iemand die gewoon is alternatieven te zoeken voor leenwoorden en hier tot overmaat van ramp ook nog eens regelmatig over schrijft is uitgerekend het leenwoord alternatief een harde noot om te kraken. Te meer omdat dit woord zowel een zelfstandig als een bijvoeglijk naamwoord is. Wat valt hiervoor te bedenken en wat is er reeds bedacht?
De Bond tegen Leenwoorden oppert voor bijvoeglijk gebruik enerzijds anderwaardig waar het om afwijkende levenswijzen gaat, anderzijds afwisselend, maar dat laatste woord heeft ja een andere lading. Daarnaast biedt hij voor zelfstandig gebruik wisselkeuze, maar juister zou mijns inziens dan wisselkeuzemogelijkheid zijn en zulks zie ik niet zo snel alom harten en geesten veroveren. De opperingen van de ooit zo bedrijvige leenwoordenjager Guus Kroonen, omwisselaar en verwisselings-, zijn ook niet de meest aantrekkelijke.
Wij hebben alternatief langs het Frans van middeleeuws Latijn alternativus, zelf afgeleid van klassiek Latijn alternus ‘afwisselend’, dat op diens beurt samenhangt met alter ‘ander’. Zo staat het in het Etymologisch Woordenboek van het Nederlands.
Mij dunkt dat een alternatief voor alternatief eerder zou kunnen slagen als het diens twijne aard beantwoordt en ook zowel zelfstandig en bijvoeglijk gebruikt kan worden. Aldus ben ik bij anderling gekomen. Enerzijds sluit het aan bij woorden als plotseling en mondeling, anderzijds bij woorden als krakeling en zilverling, al duidt -ling uiteraard vooral zielen aan.
Is dit een van de betere anderlingen voor alternatief? Of klinkt dergelijk anderling taalgebruik maar vreemd in de oren?
Taaldacht 
Om de genoemde redenen vind ik ‘anderling’ veruit de beste mogelijkheid. Bovendien vind ik het een stuk prettiger klinken dan ‘alternatief’, met die wat vreemde klemtoon op de laatste lettergreep. Nu ik daarbij ontdekt heb dat ’t ook de titel is van een dichtbundel en een personage uit de Harry Potter-verhalen, ben ik helemaal om.
Ha! Dat wist ik niet. Ik vraag me af hoe de vertaler van Harry Potter bij Anderling is gekomen. In het Engels luidt de naam van het personage McGonagall, naar de Schotse dichter William McGonagall, die wordt beschouwd als “een van de slechtste dichters aller tijden.” Je zou bijna vermoeden dat de vertaler Anderling op die gedichtenbundel heeft geënt en daarmee iets wil zeggen over diens maker, maar ik begrijp dat de vertaling van het eerste HP-boek vóór die bundel uitkwam.
Voor iemand die gewoon is alternatieven te zoeken…..Van mijn leraar klassieken heb ik geleerd dat “alter” betekent: de ander van een tweetal. Een alternatief is de andere van twee mogelijkheden. Er is dus strikt genomen, maar één alternatief. In de loop van de laatste 40 jaar (ik doe maar een gok) is het gebruik van meerdere alternatieven ingeburgerd .”Meerdere mogelijkheden” zou beter zijn. Het zal wel niet meer goed komen.
Dank voor de aanvulling; dat maakt anderling namelijk des te betamelijker, want ook ander betekende oorspronkelijk ‘de andere van twee’.
Daarnaast was er in het Oudgermaans aljaz (Nederlands el) ‘een ander van vele’, dat net als Latijn alius teruggaat op Proto-Indo-Europees *haelyos.
Ik zeg: ‘andere keus’. Dit bestaat al en wordt ook echt gebruikt in de betekenis van ‘alternatief’. Als je echt één word wilt ligt ‘keuzemogelijkheid’ voor de hand, of misschien ‘nevenkeus’, maar dat is een niet-bestaand neologisme. In het Middelnederlands komt ‘keur’ voor in de betekenis van ‘alternatief’.
Het liefst zou ik een enkel woord hebben, mede omdat hier gemakkelijker een bijvoeglijke vorm bij te bedenken valt. Het woord keuzemogelijkheid dekt echter mijns inziens niet de hele lading van alternatief. Eerder zou het andere keuzemogelijkheid zijn, maar dat zijn weer twee woorden. Dan vind ik nevenkeus beter, doch ook niet geweldig. Neem een uitdrukking als alternatieve geneeswijze; ik zou daarvoor niet zo gauw iets als nevenkeuzelijke geneeswijze of nevenkeusgeneeswijze voor gebruiken. Misschien eerder nevengeneeswijze.
Al met al verkies ik nog immer anderling.
Een heel andere kant op gedacht: een ‘kanook’.
Wordt het dan ‘een kanokige geneeswijze’? Of ‘een kanookse geneeswijze’?