Kwiek zij de mens die in mei de mooie plekken kent, waar het wast en woekert met zalig jong groen, waar een volle vacht van mals gras, fluitenkruid en wat niet al de hellingen hult en heerlijke, koele lucht door het lover stroomt. Glimpen van de oude noorder-oerwouden, die misschien ooit herleven in verlaten steden – over eeuwen of eerder. Het is met zoveel groen in onze wereld wat karig dat wij alleen vormen van groen hebben en geen andere woorden. Geen behoorlijk woord voor net dit levenslustige, frisse groen dat zo anders is dan het moeë, matte groen van de nazomer. En dus bedacht ik het woord han.

Mijn han is niet zomaar als klank uit de lucht gegrepen, al was daar helemaal niets mis mee geweest. Ik heb het laten spruiten uit een bestaande oude wortel die bekend is van een kluit woorden uit verwante talen, waaronder Latijn recēns ‘fris, nieuw, jong’, Grieks kainós ‘nieuw, nieuwgevonden, onverwacht’, Sanskriet kanīna- ‘jong’, Oudrussisch konъ ‘start’ en Oudiers cinim ‘ontstaan, beginnen’.

Nader gezegd, er was duizenden jaren geleden een Indo-Europese wortel *ken-/*kon- met de betekenis ‘beginnen, ontspruiten’. Hierbij heb ik heel eenvoudig met het achtervoegsel *-uo- (voor kleurnamen) het woord *konuo- gevormd. De klankwettige Germaanse voortzetting hiervan ware *hanna- en de Nederlandse uiteindelijk han. En diens betekenis is dan niet alleen ‘lentegroen, lichtgroen’ e.d. maar ook ‘fris’ en ‘nieuw’ en ‘jong’ van lijf of geest of allebei. Eigenlijk alles wat levenskracht belichaamt.

In dit genoeglijke licht zijn bovendien namen als Han, Hanna en Hanneke te lezen alsof ze van mijn han komen, ook al zijn ze van geheel andere oorsprong. Hetzelfde geldt voor Johan en Johanna. Want met het oude gewestelijke woord jo ‘altijd, ooit’ (een nevenvorm van ie in ieder, iemand, iets en immer en verwant aan eeuw) is het mogelijk om deze namen te herduiden als waren ze vormen van een samenstelling jo-han ‘altijd-lentegroen, immer-jong enz.’

Beste lezers, rol het woord eens van de tong als de regendruppels van de bladeren en deel het met anderen. Laat het in de geest gedijen en heb hanne gedachten.