Sigil

Het is aan de vroege kant, maar de eerste eikels zijn inmiddels al van hun eik gevallen. De eikeltijd is begonnen. Meer dan nu was dit vroeger een heuglijk feit voor boer en varken, want varkens kregen dan mast te eten, oftewel voer in de vorm van eikels en beukennoten.

Voor ‘eikeltijd’ bestond vroeger ook een ander woord. Wie de tijd neemt in het Oudnederlands Woordenboek te bladeren vindt namelijk het geheimzinnige sigil. Volgens de redactie van het woordenboek is de herkomst van dit woord onduidelijk, maar zij acht het onwaarschijnlijk dat het iets te maken heeft met het leenwoord zegel (zoals in verzegelen en postzegel). Dat lijkt mij ook.

Naar mijn mening is het waarschijnlijk dat sigil verwant is aan het werkwoord zijgen ‘langzaam neerdalen; filtreren’, vroeger ook ‘druppelen’. Eigenlijk is zijgen het resultaat van twee verschillende werkwoorden die in de vijftiende eeuw zijn samengevallen. Het ene betekende ‘zakken, dalen’, het andere ‘filtreren, sijpelen’. Het is moeilijk te zeggen welke van deze twee werkwoorden dan ten grondslag ligt aan het woord sigil, maar het is aannemelijk dat beide hun invloed hebben gehad.

Als sigil het tot heden had gehaald, dan zou het nu zegel luiden. Toevallig is dat in klank en vorm hetzelfde als het eerder genoemde leenwoord, maar dat lijkt mij geen reden om dit bijzondere woord niet opnieuw te gebruiken. Wellicht dat zegel dan ook gebruikt kan worden als alternatief voor september.

Ik zou zeggen: gaat u vooral wandelen in het bos om van de zegel te genieten!

2 gedachtes over “Sigil

  1. Hoi Olivier.. Ik lees nú pas je etymologische verhandeling over het woord sigil, die je – nu bijna een jaar geleden – schreef. Geen enkel commentaar nog, helaas. Ik zou er wel wat op kunnen zeggen, maar ik wil graag eerst van je horen of je dat op prijs stelt. En misschien heb je zelf ook wel “aanvullingen”? Zo ja, die wil ik graag vernemen.
    Hartelijke groet, Klaas J. Eigenhuis

Plaats een reactie

Deze site gebruikt Akismet om spam te bestrijden. Ontdek hoe de data van je reactie verwerkt wordt.