Een lied dat ik heel bijzonder vind is Eiledon (onderaan dit bericht te beluisteren). Het komt van Big Country, een Schotse band die zijn gitaren zo speelde dat deze klonken als doedelzakken, vedels en dergelijke instrumenten. Eiledon is voor de zanger Stuart Adamson een droom van een toekomstig thuis dat geworteld is in het oude, tussen de herten en waar de arend hoog vliegt.

Het is vooral de naam Eiledon zelf die geladen is. Het lijkt een opzettelijke verhaspeling te zijn van twee woorden. Enerzijds is er Eildon, een oude en (naar verluidde) mooie nederzetting in wat nu Schotland is, wier inwoners verzet boden aan de oprukkende Romeinen.

Anderzijds is er eidolon, een woord dat in het Engels zowel ‘verschijning’ en ‘droombeeld’ als ‘ideaal’ kan betekenen. Het komt van Grieks eídōlon ‘schim, beeld, afgodsbeeld’, een woord dat langs het Latijn ook heeft geleid tot Engels idol en Nederlands idool.

Het woord eídōlon is volgens het Etymologisch Woordenboek van het Nederlands (EWN) een afleiding van eĩdos ‘vorm, gedaante’, van dezelfde wortel als ideĩn ‘ontwaren’ en eidénai ‘weten, begrijpen’, verwant aan Nederlands weten en Latijn vidēre ‘zien’. Van dezelfde wortel is ook Grieks idéā ‘aanblik, geestelijke voorstelling’, dat door ontlening uiteindelijk tot Nederlands idee heeft geleid.

Een andere afleiding van het voornoemde eĩdos is overigens eidúllion ‘herdersdicht’ (eigenlijk ‘afbeeldinkje, kort beschrijvend vers’), dat langs renaissancistisch Latijn idyllium ‘klein gedicht, herderszang’ en vervolgens Italiaans idillio ‘pastoraal gedichtje’ en Frans idylle heeft geleid tot Nederlands idylle.

Maar terug naar Adamsons Eiledon. Als de bovenstaande duiding klopt dan is Eiledon voor Adamson een soort wild-idyllisch thuis; een thuis dat ooit was en hopelijk ooit zal wederkeren, maar voor nu ongrijpbaar lijkt; een plek waar enkel over gedroomd kan worden, maar waar men naar blijft verlangen als ware het ooit te bereiken.

Eiledon is Adamsons eigen Arcadia, lijkt het. Arcadia was in de traditie van de oude Grieken niet alleen de naam van een rustig Grieks achterland waar bijna enkel herders leefden; het stond ook voor een paradijselijke tijd van een eenvoudig en eerlijk leven in harmonie met de natuur, een edele tijd die niet meer terugkomt maar waar naar men wel verlangt. Arcadia was dus geen utopia, maar eerder het Griekse beeld van de Hof van Eden. Wat dat betreft is het voor mij niet helemaal duidelijk of Eiledon nog een smaak van bereikbaarheid heeft of dat het voor Adamson uiteindelijk een droom blijft. Toch, wie verlangt zal hoop koesteren het verlangde ooit te bereiken. En dan misschien niet in deze wereld, maar in de volgende.

Het paradijs, letterlijk het ‘ommuurde, omheinde’, is in elk geval naar diens naam al een moeilijk te bereiken plaats. Wie eruit zwerft zal het zwaar vinden het terug te vinden.