Joods-Christelijk?

De laatste jaren wordt steeds vaker de uitdrukking Joods-Christelijk gebezigd. Men spreekt van “onze Joods-Christelijke beschaving”, “onze Joods-Christelijke tradities”, “onze Joods-Christelijke wortelen”, enzovoort, als ware daarmee het wezen van Nederland gevat en beschreven. Nu ben ik zeker niet de eerste die erover begint, maar ik moet zeggen: het blijft een onzinnige uitdrukking. Want voor zover er een Joods element is te vinden in onze beschaving, tradities of wortelen, ligt dat reeds besloten in het Christendom. Is het dan een pleonasme? Ik denk het niet. Wat wij van eeuwen her en over het algemeen onder Joods verstaan is immers deels strijdig met het Christendom. Joodsheid en Christenheid, om het zo even te zeggen, zijn twee verschillende dingen.

En hoe zit het dan met de oude Grieken en Romeinen? Zonder twijfel zijn zij onze geestelijke voorouders. Is een uitdrukking als Klassiek-Christelijk dan niet gepaster? Daar valt nog enigszins over te twisten. Hun nalatenschap is namelijk voor een aanzienlijk deel tot ons gekomen via het Christendom, dat in de loop der eeuwen veel Griekse wijsbegeerte, Romeinse organisatie en klassieke kunst alsook het Latijn (en in mindere mate het Grieks) heeft opgenomen en verspreid. Bovendien zouden we kunnen zeggen dat er met de komst van het Christendom een nieuwe beschaving ontstond: in veel opzichten gelijk aan haar voorganger, zoals vaak het geval is bij opvolgende beschavingen, in veel opzichten wezenlijk anders. Maar uiteraard is de klassieke erfenis op zichzelf, los van het Christendom, in Europa altijd van groot belang en tot grote bezieling geweest.

En hoe zit het met de oude Germanen? Wanneer zijn wij opgehouden Germanen te zijn? Sinds de benaming Germaans in onbruik en onmin raakte? Doch onze Germaanse voorouders waren reeds Germanen voordat die benaming bestond. Is het dan sinds wij geen ‘wij’ meer zijn zoals de verschillende Germaanse stammen dat vroeger afzonderlijk en tezamen waren? Daar zit wat in. Toch: al heeft de moderniteit haar tol geëist, wat mij betreft zijn we nog steeds Germanen. Het besef is nooit gedoofd, de wortelen niet vergeten. We stammen voor het overgrote gedeelte van hen af, we spreken nog steeds een Germaanse taal, we houden nog steeds verkiezingen, we vieren nog steeds (min of meer) dezelfde feesten, we dragen nog steeds broeken (een schandalige stijl volgens de oude Romeinen), we drinken nog steeds bier, we gebruiken nog steeds zeep (in tegenstelling tot de oude Romeinen en Grieken), enzovoort; veel van onze zeden en eigenaardigheden zijn domweg de voortzetting en verdere ontwikkeling van die van onze verre voorouders. Maar ook op het vlak van beschaving hebben de Germanen hun stempel gezet. Zij brachten na de val van het Romeinse Rijk een levenshouding van heldhaftige, aristocratische vrijheid met zich mee naar het zuiden, waar zij koninkrijken stichtten en bijdroegen aan de stichting van Europa zoals wij dat vanouds kennen.

Met zulks in het achterhoofd spreek ik algauw liever van Christelijk-Klassiek-Germaans dan van Joods-Christelijk. Of: wij hebben een Germaanse cultuur onder een Christelijke beschaving, met schatplicht aan de oude Romeinen en Grieken. Menigeen zou het allemaal het liefste vervangen met Humanistisch, maar zo’n benaming is helaas niet aan een Middeleeuwse ziel als de mijne besteed.

12 gedachtes over “Joods-Christelijk?

    1. Misschien in de hoofden van sommige mensen, maar het is uiteindelijk niets anders dan een neutrale benaming van de onderling verwante volken die vanouds in de Lage Landen en naburige streken wonen. Ook vanuit taalkundig opzicht: het Nederlands is officieel een Germaanse taal, want een vertakking van het Oudgermaans.

  1. De geschiedenis van het Christendom is feitelijk de geschiedenis van de Westerse beschaving. Het Christendom heeft enorme invloed op de samenleving als geheel, kunst, taal, politiek, recht, het gezinsleven, onze tijdsrekening, muziek, en zelfs de manier waarop we denken. Dit alles is gekleurd door de christelijke invloed van bijna twee millennia….

  2. Zonder het Christendom zijn de Europese naties niet meer dan lichamen zonder ziel – zombies…https://zlj13051967.wordpress.com/2017/04/09/zonder-het-christendom-de-europese-naties-zijn-niet-meer-dan-lichamen-zonder-ziel-zombies/

    1. Je weet toch wel dat die zogenaamde vredige religie van jouw met het zwaard verspreid is, hè? Als je je niet tot het christendom bekeerde werd je gewoon de kop af gehakt of levend verbrand. Doet je dat niet aan iets denken, iets dat op het moment in het Midden-Oosten gebeurd? *IS*, sorry ik ben schijnbaar allergisch voor christelijke onzin.

  3. Ooit van de Oudsaksische doopgelofte gehoord? Deze diende je af te leggen in het door Karel de Grote (saxenslachter) (deze wordt niet voor niets zo genoemd) onderworpen Saxenland, deed je dit echter niet dan “beledigde” je de voorgaande priester(s) en op het beledigen van een priester stond een doodstraf.

  4. Wij zijn nog steeds wel Germanen. Kijk maar in de Noordelijke en de Oostelijke provincies, daar zie je nog veel mannen met blond of rossig haar, blauwe ogen en langwerpige gezichten. In de Zuidelijke gewesten zie je veel meer inmenging door Kelten, Romeinen, Hugenoten, enz.

  5. Klassiek-Germaans dan. Men moet, ikzelf met enige misnoegdheid, onderkennen dat het christendom, ondanks diens late intrede, zélf degelijk onderdeel uitmaakt van de Klassieke Oudheid (ca. 8e-eeuw v.Chr. tot 6e-eeuw n.CHr.). Men kan afleiden uit de literatuur toentertijd dat, na de kerstening, de begrippen Romein en christen onlosmakelijk met elkander verbonden waren, en dit tegenover bijvoorbeeld de heidense of zelfs ketterse (t.w. ariaanse) Germanen.
    De kerstening der Germanen ging dan ook gepaard met het zich, in meer of mindere mate, eigen maken van kenmerkend Romeinse regalia, titelatuur, cultuur, enz. Met de nodige geschiedkundige en geestelijke gymnastiek zouden we het ‘Germaanse’ ook kunnen zien als onderdeel van het ‘Klassieke’… misschien moeten we ons allen gewoon terug Romeinen beginnen noemen??? Romeinse waarden iemand?

Geef een reactie op Mark Coukemakere Reactie annuleren

Deze site gebruikt Akismet om spam te bestrijden. Ontdek hoe de data van je reactie verwerkt wordt.