Om mijn vermoeden te toetsen dat de Nederlandse taal zich bij uitstek voegt naar de cadans van het stafrijm, heb ik vanmorgen eens een eenvoudig experiment gedaan. Naar het voorbeeld van W.H. Audens Age of Anxiety – in het bijzonder de passage die inzet met ‘Now the news. Night-raids on.’ – stelde ik me de opgave om de hoofdpunten uit de ochtendkranten in deze vorm te gieten. Haar dreunende ritme is namelijk, zoals Audens verzen laten zien, bijzonder geschikt voor de bondigheid van nieuwsberichten. Vooral de mogelijkheid om lidwoorden weg te laten en een ‘telegramstijl’ te hanteren, biedt veel handvatten om de krachtige cadans van Oudengelse of Oudnoorse gedichten te benaderen. In combinatie met het gebruik van enkel de tegenwoordige tijd kun je bovendien een verre nagalm opvangen van het soort apocalyptische en visionaire verzen dat in de Völuspá (onderdeel van de Edda) overgeleverd is. Of mijn experiment geslaagd is laat ik aan de lezer over, maar ikzelf zou ‘s morgens de krant graag openslaan ware zij in deze vorm gesteld – al wordt het wereldgebeuren er bepaald niet vrolijker op.
19 oktober 2011
Dan nu het nieuws. | Nacht in Griekenland:
Debet dwingt | tot deerlijke acties:
De nijverheid zwijgt; | de natie staakt;
Betogers in Athene. | Twijfel in Israël,
Hamas tevreden: | gevangen soldaat
Na vijf jaar vrij. | Vrijheidsstrijders
Belegeren laatste | Libische bolwerk,
Walid valt, | het volk juicht,
Kaddhafi verdwenen. | Drama verschrikt
Verbijsterd China: | brute chauffeur
Laat machteloos meisje | verminkt achter.
Camera’s kijken: | het kind sterft
Voor ieders oog. | In ‘t oosten onrust,
Druchten Abdullah | bedankt premier
Verguisde regering. | Van Gogh vermoord?
Ha, dat is nog eens andere koek – een boeiende roon*! De afwezigheid van lidwoorden huwt gemakkelijk krantenkoppen met stafrijm, inderdaad. (Al denk ik dat Nederlands stafrijm hoe dan ook lidwoorden kan afschudden zonder al te veel moeilijkheden.)
Doch ik vraag me af of het stafrijm niet omlaag wordt gehaald indien gebruikt voor het alledaagse. Of nu ja, een deel van de glans en kracht van stafrijm komt doordat het stilzwijgend verbonden is met een mistige, mythische, tijdloze wereld. Om vergelijkbare redenen zie ik een woord als druchten dan ook liever niet los van de Germaanse oudheid en vroege Middeleeuwen, schoon ik verheugd was het te lezen in een laas die niet van mijn eigen hand was.