Sinds mijn schrijven over de film Inception komen er dagelijks mensen op Taaldacht terecht vanuit een Google-zoekopdracht als inception betekenis of wat betekent inception of iets dergelijks. Zulks laten de statistieken achter de schermen zien. Hoewel ik het voor mogelijk houd dat sommige mensen op zoek zijn naar verhandelingen over de betekenis van het verhaal, zullen de meesten de betekenis van de titel willen weten. Bij dezen een helpende hand aan de zoekenden.

Het Engelse woord inception, zo leert de gezaghebbende Oxford English Dictionary (OED) ons, betekent ten eerste “[t]he action of entering upon some undertaking, process, or stage of existence; origination, beginning, commencement.” Maar het is ook “[t]he action of taking in, as an organism.”

Nu in het Nederlands. Inception komt neer op het beginnen van een onderneming of proces of het aanvangen van een nieuwe fase van bestaan. Maar inception is ook de inname of opname door een organisme van bijvoorbeeld water of zuurstof, of iets anders. Wie de film heeft gezien weet dat het volle betekenisveld van het woord van belang is. Doch in het meest nadrukkelijke gebruik van het woord, zoals in de mond van de hoofdpersoon, is inception min of meer het tegenovergestelde van extraction ‘ontfutseling’.

Inception is niet met één Nederlands woord te vertalen. Wellicht komen we met aanvang een heel eind, mits we ook de oudere, meer letterlijke betekenis van het ‘aan-vangen’, oftewel het ‘aanvaarden, aangrijpen’ in het achterhoofd houden. Dat verband tussen ‘beginnen’ en ‘nemen’ vinden we ook als we de herkomst van inception bekijken. Het komt namelijk oorspronkelijk van Latijn inceptiōnem, een afleiding bij incipere ‘beginnen’. En dat werkwoord is weer een vorming van in- ‘in’ en capere ‘nemen, ontvangen’.

Doch ik denk dat aanvatting een betere vertaling is.