Ák skilu wí úse lond wera mith egge and mith orde and mith thá brúna skelde with thena stápa helm and with thene ráda skeld and with thet unriuchte hêrskipi.

(Ook zullen wij ons land verdedigen met zwaard en met speer en met het bruine schild tegen de hoge helm en tegen het rode schild en tegen de onrechte heerschappij.)

Deze koene belofte vinden wij in een wettelijk stuk uit Middeleeuws Friesland, in de Oudfriese tong. Een opmerkelijk dichterlijke benaming is de hoge helm en het rode schild, waarmee de Saksische ridders worden bedoeld, naar hun wapenrusting. Het waren de Saksen die van jaren her macht zochten te winnen over de Friese landen. Oude vijanden waren zij, zoals naburen vaak plegen te zijn. Het is niet de enige keer dat we deze benaming treffen. Zo lezen we in een ander stuk uit Laat-Middeleeuws Friesland het volgende:

Hwêrsá hír is ên urrêdere and hí urrêth lond and liúde and hí farth inúr Saxenna merka and hí úthalath thene hága helm and thene ráda skeld and thene sareda riddere and hí binna Frésena merkum man sleith and burga barnt, sá ách ma hine north inna thet hef tó férane and thêron tó sansane and ne thor ma umbe sín ferech nánne fiá biáda.

(Wanneer hier een verrader is die land en lieden verraadt en naar Saksenland gaat en de hoge helm en het rode schild en de uitgeruste ridder uitnodigt en binnen Friezenland mannen doodt en burchten verbrandt, dan moet men hem noordwaarts de zee in voeren en hem daarin verdrinken, en mag men voor zijn leven geen geld bieden.)

Volgens het oude Germaanse gewoonterecht, dat vooral in de Friese landen nog lang heeft bestaan, kon men schuld en vetes afkopen. Maar een misdaad als voornoemde was zo erg dat de pleger ervan hoe dan ook de doodstraf ontving.

Hoewel de Friezen en de Saksen tegen het jaar 800 na Christus nog gezamenlijk tegen de Franken vochten, groeiden zij in de eeuwen die volgden uit tot bittere vijanden. De Friezen wilden vrij blijven en erkenden enkel de Heer en de Keizer boven zich. Er was in de Friese landen geen feodaal stelsel zoals elders vaak wel het geval was. En zo was het zoals het heette de vrije Fries tegen de hoge helm en het rode schild. Enerzijds lijden de Friezen sindsdien de lange nederlaag, zoals hun gebied steeds kleiner is geworden (zo was bijvoorbeeld Noord-Groningen tot het einde der Middeleeuwen nog Fries gebied), anderzijds zijn zij betrekkelijk zelfstandig en eigenzinnig gebleven in taal en zeden, terwijl weinig mensen zich nog als Saks omschrijven, en eerder als Groninger, Drent of Twentenaar. Of als Nederlander. En de hoge helm en het rode schild zijn ze ook al kwijt.

Ten slotte is het opmerkelijk om te zien hoe het Saksenland in de Oudfriese overlevering veelal als Saxenna merka wordt aangeduid. Saxenna betekent ‘van (de) Saksen’; merka betekent ‘land’, maar is eigenlijk het meervoud van merke ‘grens’, de tegenhanger van Nederlands mark ‘grensgebied’. In plaats van Saksenland zouden we dan ook wel van Saksemarken kunnen spreken. Zo wordt de naam van de aan Saksemarken grenzende Denemarken ook meteen een stuk begrijpelijker.