Met klamme handen heeft de hema deze week ijlings een trui uit haar rekken getrokken vanwege een opdruk van runen, de Germaanse schrifttekens die tot in de middeleeuwen gangbaar waren in de Lage Landen en omstreken. Het taboe rust in dit geval met name op de ᛟ, omdat die kennelijk als zinnebeeld wordt gebruikt door slechte mensen. Wie dat mogen wezen doet er niet toe, want het mag nooit een reden zijn om dit kostbare talige erfgoed in de ban te doen.
Laat ‘erfgoed, stamgoed’ (naast ‘vaderland’) ook net de betekenis zijn van *ōþalą, zoals de ᛟ waarschijnlijk oorspronkelijk genoemd werd. Het was de Germaanse tegenhanger van de Romeinse letter o en kon door zijn hoekigheid net als alle andere runen met redelijk gemak in hout en steen gewrocht worden.
De juiste Nederlandse benaming is overigens niet rune maar ruin. Bovendien betekende het woord aanvankelijk zoveel als ‘fluistering; geheim beraad; geheime kennis’, is het verwant aan het verouderde werkwoord ruinen ‘fluisteren’ en verwees het naar de boodschap die werd vastgelegd. De tekens zelf heten eigenlijk staven en ruinstaven, ter onderscheiding van boekstaven (Romeinse letters).
Het zijn vanouds dus schrifttekens, niet zinnebeelden, en er zijn geen aanwijzingen dat er klanten over geklaagd hebben. Toch had de onmiddellijke verwijdering van dit AaNstOoTgEVeNde kledingstuk naar eigen zeggen de “hoogste prioriteit” voor de hema. De schrik is dusdanig dat zelfs een heuse kassablokkade is ingesteld om te voorkomen dat mogelijke overgebleven truien in de winkels verkocht worden. Dit hoogst onstoere geknijp herinnert ons aan de ophef over de breisels van de Noorse olympische skiploeg in 2018.
Ook als er daadwerkelijk over geklaagd was, had het Amsterdamse bedrijf beter ruggengraat kunnen tonen en het gewoon in zijn winkels kunnen laten hangen. Juist een krampachtige beweging als deze draagt bij dat dit ruim tweeduizend jaar oude erfdeel nauwelijks uit het verdomhoekje raakt. Ook als de trui alleen bedrukt was met een enkele joekel van een ᛟ (de kwaadste van het stel) zou het geen bezwaar moeten zijn. Maar het lijkt er vooralsnog op dat de hema hier zelf aan de bel heeft getrokken. En de kranten huilden mee.
Toch is terugdraai van deze beslissing niet te verlangen. Bedrijven zullen bedrijven en dit gebruik van het mooie, oude schrift is vrij zielloos. Dan komt Taaldacht liever met haar eigen, knappe ruinwaar.
Taaldacht 
”AaNstOoTgEVeNde” deze had ik hier niet verwacht maar ik moest er wel om gniffelen, dank.
Zag hem zelf ook niet helemaal aankomen, moet ik bekennen.
Ik lag ook strijk, hahahaha!
Ik vind dit een domme, diep-treurige actie van de Hema.
Ooit zijn de prachtige runen gekaapt door de nazi’s, misbruikt en besmet.
Door dit soort laffe acties blijft bij het publiek de smet eraan hangen.
Ik koop elders wel een effen trui en borduur de runen er zelf op!
En er dan trots mee door de Hema lopen!
Eigen ambacht, waar mogelijk, is altijd beter.
Alleen zijn de oude ruinstaven niet helemaal geschikt voor hedendaags Nederlands. Ze zijn destijds ontwikkeld en toegespitst op het Oudgermaans, dus ik zou aanraden om ze alleen voor Oudgermaanse woorden te gebruiken. Al kan Westgermaans ook nog wel. Gelukkig ben ik bezig met een lijst van Westgermaanse woorden, weergegeven met zowel ruinstaven als boekstaven (Romeinse letters).
Een andere mogelijkheid is om voor het Nederlands een nieuwe uitvoering van de ruinstaven te ontwikkelen, met bijvoorbeeld een enkele ruinstaf voor de [ø] van onder meer deur.
Prachtige voortouwname Olivier.De ruinenstaven mogen gewis behandeld worden in één van jouw leesstukjes.Het is per slot van rekening een erfenis van onze voorouders.Er valt veel over te schrijven,omdat ze nogal raadselachtig overkomen en dat boeit me zeer.
Walter
Ik denk dat het hier echter gaat om een stunt van Hema zelf. Ik herinner me nog dat vlak vóór de film Redbad uitkwam, er ook een vermeende verontwaardiging was over de afschildering van de christenen.
Publiciteit is publiciteit…
Groetjes,
Nandhilde
Ik heb de Engelstalige versie daarvan gezien, die werd ingesproken door de acteurs zelf… in die tenenkrullende Hollandse tongval, hah! Niet dat de Vlamingen en hun Engels beter is hoor.
En ja u hebt misschien wel gelijk dat het een stunt zou zijn.
Alleszins diegenen die dit in verband brengen met het nazisme zijn nogmaals het bewijs van de geringe denkkracht der mensen tegenwoordig. Als de kippen is men erbij om overal een 3/5 van een MeNinG over zus of zo te hebben die hun met de paplepel wordt ingegeven.
Ut commenta opinionum deleat dies.
Bedrijven willen een zo groot mogelijke afzetmarkt en voeren daarom het vaandel van inclusiviteit. Alles wat daarmee vloekt (of lijkt te vloeken) zal moeten wijken.
@Mark Hahahaha MeNiNG, ut commenta opinionum deleat dies inderdaad :p
@Olivier Tjah het is niet de eerste keer dat economisch gewin haaks staan op de beschaving.
Groetjes,
Nandhilde
Ik heb dit gemist, jammer want ik had die trui sowieso gekocht.
Laatst moest ik aan een Amerikaan uitleggen die in de stress schoot om een stuk Baltisch bandweefsel, dat niet alles wat vaag op een swastika lijkt als je door je wimpers kijkt een nazi code is.
Ik ben sowieso groot voorstander van alles gebruiken zonder schroom, het is ons erfgoed en ik gun het de nazi’s niet. Ze hebben het recht niet om te bepalen wat het betekent.