In de wereld die ik voor ogen heb is het land rijk aan wilde paden, dichte hagen en bossen van omvang. Overal zijn heilige oorden met ambachtelijk getimmerde gebouwen waar elke dag bezoekers de goede geesten groeten en voorouders herdenken, en waar toegewijden in alle rust de tauw bezinnen. Hoor, daar bij een beek zingt iemand zachtjes wat woorden in de gewijde taal. Het is een oudere spraak die voor plecht en bede hernomen is.

Zoals ik eerder heb laten weten en hier wederom geschetst heb zie ik graag een hernieuwing van geestelijk leven in onze streken. Het is niet zozeer een godsdienst als wel een ee, om met een oud woord te spreken. Daarmee bedoel ik het geheel van zeden waarop ziel en volk zoeken overeen te stemmen met de tauw, de onderliggende schikking van het bestaan, de kosmische orde, de stem van de Ene die immer en overal aanwezig is. Een goede ee kenmerkt zich door heilige ruimte en bezinning in tegenstelling tot het alledaagse leven. Zij kan voor wisse aangelegenheden ook een gewijde taal hebben, anders dan de alledaagse spraak.

Een gewijde taal is meestal een voorouderlijke spraak uit de vormende jaren van een godsdienst of ee, vaak die taal waarin heilige geschriften of andere belangrijke werken zijn opgeschreven. De ee die ik nastreef heeft geen heilige geschriften en zal die ook niet krijgen, maar kan gaandeweg wel gesteund worden door nieuwe bundels van neergezette gedachten. In dit geval kan een oudere spraak dus gekozen worden.

Voor de hand ligt misschien het Middelnederlands (late middeleeuwen) of het Oudnederlands (vroege middeleeuwen), maar die hebben beide het nadeel dat ze tot de Lage Landen beperkt zijn. De ee zoals ik me die voorstel overschrijdt de betrekkelijk jonge grens met Duitsland. Gelijk Japanse bedevaarders over grote afstanden de Kumano Kodō kunnen bewandelen, zou ik graag lopen over paden van de Veluwe en Drenthe tot in de Harz en de heuvels en bergen van Beieren, langs vele heiligdommen waar ik een stempel op mijn wandelstaf kan laten zetten. Een gedeelde gewijde taal zou dit grote netwerk bestendigen.

De laatste gemeenschappelijke voorloper van het Nederlands en het Duits—maar ook van het Fries en het Engels—is het Westgermaans, dat tot vlak voor de middeleeuwen door onze voorouders werd gesproken. Het is deze spraak, met haar volle, onverdofte klinkers en rijke woordenschat, die goed als gewijde taal zou kunnen dienen. Het is tevens een spraak waarin nog volop werd gedicht in stafrijm, dat dus ook gelijk hernomen kan worden. En het is een spraak die nog vervat werd in ruinstaven, de hoekige Germaanse schrifttekens die zich kunnen meten met boekstaven oftewel Latijnse letters.

We zouden haar niet Westgermaans noemen, want ze zou in bedrijf als gewijde taal in onze tijd vrijwel onmiddellijk een eigen aard krijgen, onder meer door de toevoeging van nieuwe woorden waar nodig. Ze is niet bedoeld voor grote werken, maar voor het schrijven en spreken van woorden en spreuken. Al te veel moeite om haar te kunnen gebruiken zal het dus niet vergen. Het is evenwel voorstelbaar dat ze uitgroeit tot een levende taal waarin mensen zich waarlijk bekwamen.

Hoe ziet deze gewijde taal er dan uit? Laat ons voor de gelegenheid een regel weven in stafrijm met dichterlijke woordvolgorde:

stimnu straumā ja stainā skapiþi
• ᛋᛏᛁᛗᚾᚢ ᛋᛏᚱᚨᚢᛗᚨ ᛃᚨ ᛋᛏᚨᛁᚾᚨ ᛋᚲᚨᛈᛁᚦᛁ •

Deze is op twee wijzen te vertalen, want stimnu ‘stem’ heeft de vorm van zowel nominatief als instrumentalis. Enerzijds kunnen we lezen ‘de stem schept stromen en stenen’, anderzijds ‘(de Ene) schept met stem stromen en stenen’. Uiteindelijk wordt hetzelfde bedoeld. De stem van de Ene is de tauw, niet de schepping als een vroeger werk in de (al dan niet voltooid) verleden tijd, maar als eeuwige daad in de tegenwoordige tijd. Al het wild met zijn stromen en stenen hoort daarbij.

Andere voorbeelden tot slot zijn onderstaande woorden die—in boekstaven of ruinstaven—op een vel, stok of steen gezet kunnen worden om plechtig een wens uit te drukken. Schuingedrukt zijn de bestaande of verwachte vormen in het Nederlands. Wie er meer weet mag het zeggen.

ahtu • ᚨᚺᛏᚢ • acht ‘aandacht’
aiwi • ᚨᛁᚹᛁ • ee ‘goede zeden’
aldr • ᚨᛚᛞᚱ • ouder ‘leeftijd’
aljan • ᚨᛚᛃᚨᚾ • ellen ‘gedrevenheid’
aud • ᚨᚢᛞ • ood ‘voorspoed, weelde’
barn • ᛒᚨᚱᚾ • barn ‘kind’
buri • ᛒᚢᚱᛁ • beur ‘goede wind’
friþu • ᚠᚱᛁᛞᚢ • vrede ‘vriendschap’
frōdī • ᚠᚱᛟᛞᛁ • vroede ‘wijsheid’
gaman • ᚷᚨᛗᚨᚾ • gamen ‘spel’
gaþuldi • ᚷᚨᚦᚢᛚᛞᛁ • geduld
gleu • ᚷᛚᛖᚢ • glie ‘vrolijkheid, gezelligheid’
grōdā • ᚷᚱᛟᛞᚨ • groede ‘groei’
hailī • ᚺᚨᛁᛚᛁ • heil ‘gezondheid’
haim • ᚺᚨᛁᛗ • heem ‘thuis’
hleu • ᚺᛚᛖᚢ • lie ‘beschutting’
hlūtrī • ᚺᛚᚢᛏᚱᛁ • luiter ‘zuiverheid’
hopo • ᚺᛟᛈᛟ • hoop
kōlī • ᚲᛟᛚᛁ • koele ‘koelheid’
listi • ᛚᛁᛋᛏᛁ • list ‘kunstvaardigheid’
mātu • ᛗᚨᛏᚢ • mate ‘gematigdheid’
minju • ᛗᛁᚾᛃᚢ • minne ‘liefde’
mōtu • ᛗᛟᛏᚢ • moete ‘gelegenheid, kans’
ōþil • ᛟᚦᛁᛚ • oel ‘erfgoed’
regn • ᚱᛖᚷᚾ • regen
reht • ᚱᛖᚺᛏ • recht
rōu • ᚱᛟᚢ • roe ‘rust’
sāliþu • ᛋᚨᛚᛁᚦᚢ • zaalde ‘geluk, blijdschap’
sibju • ᛋᛁᛒᛃᚢ • sibbe ‘verwantschap, familie’
sigi • ᛋᛁᚷᛁ • zege ‘overwinning’
sinþ • ᛋᛁᚾᚦ • zind ‘reis’
skaunī • ᛋᚲᚨᚢᚾᛁ • schone ‘schoonheid’
til • ᛏᛁᛚ • til ‘doel’
tīr • ᛏᛁᚱ • tier ‘glorie’
tuhti • ᛏᚢᚺᛏᛁ • tucht ‘discipline’
þrūþi • ᚦᚱᚢᚦᛁ • druid ‘kracht’
witi • ᚹᛁᛏᛁ • wit ‘verstand’