Muzikaal proza

“Alle kunst streeft ernaar muziek te worden,” volgens het beroemde motto van Walter Pater. Binnen de letterkunde is vooral de dichtkunst veelvuldig met muziek in verband gebracht: zij wordt een zelfde oorsprong toegedicht, en legt net als muziek grote nadruk op ritme en melodie. In de nadagen van de traditionele poëzie is zelfs getracht haar ritme in muziekschrift te noteren (zie bijvoorbeeld Sidney Laniers The Science of English Verse (1880)). Minder bekend is dat ook proza een eigen muzikaliteit heeft, waarover vooral in het begin van de vorige eeuw in het Engels veel geschreven is, bijvoorbeeld in History of English Prose Rhythm door A.C. Clark (1912) en George Saintsbury’s Prose Rhythm in English (1913).

Lees verder “Muzikaal proza”

Machine en robot

Machine en robot: twee woorden die in betekenis nauw verwant zijn. Welke evenwoorden zijn ervoor te bedenken? Machine Volgens het Etymologisch Woordenboek van het Nederlands (EWN) gaat machine via het Frans en het Latijn terug op Dorisch-Grieks māchanā́ ‘middel, werktuig’, van verder onbekende oorsprong. Een dialectale variant van dat woord is de bron van woorden als mechaniek en mechanisch. De meeste Europese talen hebben hun … Lees verder Machine en robot

Vast beyond the thought…

Long they laboured in the regions of Eä, which are vast beyond the thought of Elves and Men, until in the time appointed was made Arda, the Kingdom of Earth. Aldus J.R.R. Tolkien in de Valaquenta (‘het verhaal van de Machten’), een van de delen van de Silmarillion. Die zin behelst twee van mijn meest geliefde Engelse woorden: vast en beyond. Het zijn meteen ook … Lees verder Vast beyond the thought…

Fîfoldara

Tijdens het bestuderen van het Oudsaksisch, de voorouderlijke taal van de Nedersaksische dialecten van Noord-Duitsland en Noordoost-Nederland (zoals het Gronings), kwam ik het mooie en lieflijke woord fîfoldara tegen. Het betekent ‘vlinder’, en het klínkt ook als een vlinder. En ik moet aan Vivaldi denken. In de zustertalen bestond en bestaat het ook: Oudhoogduits fifaltra (Duits Feifalter), Oudengels fîfealde en Oudnoords fîfrildi. In het Middelnederlands … Lees verder Fîfoldara

Ruïne

Op de lijst met leenwoorden waar lezer Lander evenwoorden voor zoekt staat ook ruïne. Dit schone woord is al dan niet via het Frans ontleend aan Latijn ruīna ‘het neervallen, het instorten (van een bouwwerk), de ondergang’, een afleiding van ruere ‘zich haasten, neerstorten, instorten’. Volgens het Etymologisch Woordenboek van het Nederlands (EWN) is dat werkwoord van onzekere herkomst, maar mogelijk is het verwant aan … Lees verder Ruïne

Tsjoender

Het Fries vind ik een bijzondere taal. Uit sommige monden klinkt het wat mij betreft zeikerig en te nasaal, maar uit andere monden kan het zeer welluidend klinken; rauw en sierlijk, een aangename combinatie. Een van mijn lievelingswoorden in het Fries is tsjoender ‘tovenaar’. Het woord komt mij duister en geheimzinnig voor, heeft een boeiende herkomst, en is in klank en vorm ook kenmerkend Fries. … Lees verder Tsjoender

Die stomme e gevee

De stomme e woekert in het Nederlands. Waar buigingsuitgangen vroeger meestal een volle, ronde klinker hadden, is nu nagenoeg overal een stomme e te vinden. Ik heb eerder al laten merken dat ik deze ontwikkeling best jammer vind. Des te mooier vind ik de zeldzame gevallen waar de volle, ronde klinker van vroeger is behouden. Een goed voorbeeld hiervan is het woord vijand. Dit is … Lees verder Die stomme e gevee

Jaracht

Onlangs bladerde ik door de schitterende foto’s die de man achter het weblog Traditio et Virtus in de loop der jaren heeft gemaakt. Zijn blik en lens zijn meestal gericht op de natuur en de oude, vaak vervallen gebouwen daarin, waaronder de ruïnes van Margam Abbey in Wales. In een poging woorden te vinden voor zulke ontroerende schoonheid, moest ik denken aan het oude woord jaracht, … Lees verder Jaracht

Aambeeld en voorbeeld

Het smeden van een woord hoeft niet moeilijk te zijn. Met enige kennis en vaardigheid is er zo een nieuw woord geboren. Maar wij zoeken uiteraard een woord dat met kracht het licht ziet. Een woord is sterk zolang het in klank en inhoud tot de verbeelding spreekt, en in het beste geval zelfs een toverlijke ambachtelijkheid lijkt te bezitten. En wij plegen dan wel … Lees verder Aambeeld en voorbeeld

Van kluwens en stomheid

Het Nederlands is een mooie taal, maar in de loop der jaren is het wel een beetje verwaarloosd en verworden. Zo is er van de oude naamvallen vrijwel niets meer over; haast alleen in wat versteende uitdrukkingen komen we nog verbuigingen tegen. Uiteraard, een taal is gedoemd te veranderen, maar mensen die hier hun schouders bij ophalen kennen vaak de rijkdom van eerdere incarnaties niet. … Lees verder Van kluwens en stomheid